ABD Ekonomisi: Karmaşık Sinyaller, Yavaşlama Eğilimi ve Artan Belirsizlikler

ABD Ekonomisi: Karmaşık Sinyaller, Yavaşlama Eğilimi ve Artan Belirsizlikler Üzerine Kapsamlı Analiz 

Tarih: 2025-05-23 22:24

creator:: Ersoy Toptas

Seri ID:: HSN1F_HOUST

Kaynak:: Seri A - U.S. Census Bureau, U.S. Department of Housing and Urban Development, Seri C - U.S. Census Bureau, U.S. Department of Housing and Urban Development

**ABD Ekonomisi: Karmaşık Sinyaller, Yavaşlama Eğilimi ve Artan Belirsizlikler Üzerine Kapsamlı Analiz**

**Giriş ve Genel Değerlendirme**

Mayıs 2025 itibarıyla Amerika Birleşik Devletleri ekonomisi, önceki analizlerimizde de belirttiğimiz gibi, **karmaşık ve çelişkili sinyaller** sunmaya devam etmektedir. Genel ekonomik büyüme hızında bir yavaşlama gözlemlenirken, tüketici harcamaları ve işgücü piyasası gibi bazı alanlar hala bir miktar dayanıklılık sergilemektedir. Ancak bu dayanıklılığın sürdürülebilirliği, düşen tasarruflar ve artan borçluluk gibi faktörler nedeniyle sorgulanmaktadır. Enflasyon baskıları devam etmekle birlikte, beklentilerdeki ayrışma ve bazı fiyat kategorilerindeki düşüşler görünümü karmaşıklaştırmaktadır. Finansal piyasalarda artan stres ve kamu borcu endişeleri, ekonomik görünüm üzerindeki riskleri artırmaktadır. Konut piyasası ise yüksek faiz oranlarının etkisiyle belirgin bir daralma yaşamaktadır. Genel olarak, ekonomi bir dönüm noktasında gibi görünmekte ve geleceğe yönelik **foresight** yapmak önemli belirsizlikler içermektedir.

**1 Ekonometrik ve İstatistiksel Veri Analizi**

{econometrics_expert}

Sağlanan güncel istatistiksel analiz bulguları, ABD ekonomisinin temel alanlarındaki güncel durumu ve trendleri yansıtmaktadır.

*   **İşgücü Piyasası (UNRATE, PAYEMS, JTSJOL, ICSA, CES0500000003, AHETPI):**

    *   **UNRATE (İşsizlik Oranı):** Son değeri %4.2 olup, bir önceki aya göre değişmemiş, ancak bir önceki yıla göre %7.69'luk bir artış göstermiştir. Medyan değer %4.1'dir. Bu, işsizlik oranının hala tarihsel olarak düşük seviyelerde olduğunu ancak bir önceki yıla göre hafif bir yükseliş eğiliminde olduğunu göstermektedir.

    *   **PAYEMS (Tarım Dışı Bordro İstihdamı):** Son değeri 159,517 bin kişi olup, bir önceki aya göre 177 bin kişilik (%0.11) bir artış kaydetmiştir. Yıllık artış ise 1,882 bin kişi (%1.19) olarak gerçekleşmiştir. Medyan değer 153,513 bindir. İstihdam artışı devam etmekle birlikte, haberlerde belirtildiği gibi büyüme hızı yavaşlamıştır.

    *   **JTSJOL (Toplam İş İlanları):** Son değeri 7,192 bin olup, bir önceki aya göre -288 bin (%-3.85) ve bir önceki yıla göre -901 bin (%-11.13) düşüş göstermiştir. Medyan değer 9,464 bindir. İş ilanlarındaki belirgin düşüş, işgücü piyasasında bir yumuşama sinyali olarak öne çıkmaktadır.

    *   **ICSA (Haftalık İşsizlik Başvuruları):** Son değeri 226 bin olup, bir önceki haftaya göre 2.8 bin (%1.25) artış göstermiştir. Yıllık artış %7.49'dur. Medyan değer 229,775 bindir. İşsizlik başvurularındaki hafif artış, işgücü piyasasındaki yumuşama eğilimini desteklemektedir.

    *   **CES0500000003 (Ortalama Saatlik Kazançlar - Toplam Özel):** Son değeri 36.06$ olup, aylık %0.17 ve yıllık %3.77 artış göstermiştir. Medyan değer 32.77$'dır. Nominal ücret artışları devam etmektedir.

    *   **AHETPI (Ortalama Saatlik Kazançlar - Üretim/Denetimsiz):** Son değeri 31.06$ olup, aylık %0.32 ve yıllık %4.05 artış göstermiştir. Medyan değer 27.795$'dır. Bu daha spesifik ücret ölçütü de artış göstermektedir. Ancak, reel kazançlardaki çelişki haberlerde vurgulanmıştır.

    *   **Yorum:** İşgücü piyasası hala sıkı olsa da, iş ilanlarındaki düşüş ve işsizlik başvurularındaki artış gibi öncü göstergeler bir yumuşama trendine işaret etmektedir. Nominal ücret artışları devam etse de, enflasyona göre reel kazançlardaki durum daha karmaşıktır.

*   **Tüketim ve Hanehalkı Finansmanı (PCEC96, PI, PSAVERT, BOGZ1FL153166100Q, TOTALSLAR, UMCSENT):**

    *   **PCEC96 (Reel Kişisel Tüketim Harcamaları):** Son değeri 16,427.3 milyar $ olup, aylık %0.699 ve yıllık %3.257 artış göstermiştir. Medyan değer 15,297.4 milyar $dır. Tüketim harcamaları hala güçlü bir büyüme sergilemektedir.

    *   **PI (Kişisel Gelir):** Son değeri 25,537.8 milyar $ olup, aylık %0.46 ve yıllık %4.34 artış göstermiştir. Medyan değer 22,431.8 milyar $dır. Kişisel gelir artışı tüketimi desteklemektedir.

    *   **PSAVERT (Kişisel Tasarruf Oranı):** Son değeri %3.9 olup, bir önceki aya göre -0.2 puan (%-4.88) ve bir önceki yıla göre -1.3 puan (%-25.0) düşüş göstermiştir. Medyan değer %4.9'dur. Tasarruf oranındaki keskin düşüş dikkat çekicidir.

    *   **BOGZ1FL153166100Q (Dönen Tüketici Kredisi):** Son değeri 1,316,918 milyon $ olup, bir önceki çeyreğe göre hafif bir düşüş (-314 milyon $) ve bir önceki yıla göre de hafif bir düşüş (-1,895 milyon $) göstermiştir. Medyan değer 1,178,906 milyon $dır. Çeyreklik veri olduğu için aylık değişim yorumu yapılamaz. Genel trend son dönemde yatay veya hafif düşüş olsa da, uzun vadede artış eğilimindedir.

    *   **TOTALSLAR (Toplam Tüketici Kredisi Yüzde Değişimi):** Son değeri %2.44 olup, bir önceki aya göre 2.59 puanlık bir artış göstermiştir (yüzdesel değişim -1726.67% gibi yüksek bir değer gösterse de, bu yüzde değişimin yüzde değişimidir ve ana mesaj aylık artıştır). Yıllık değişim 2.38 puan artmıştır. Medyan değer %3.76'dır. Tüketici kredisi büyüme oranı dalgalı olmakla birlikte, son ayda belirgin bir artış kaydetmiştir.

    *   **UMCSENT (Tüketici Güveni):** Son değeri 57.0 olup, bir önceki aya göre -7.7 puan (%-11.901) ve bir önceki yıla göre -22.4 puan (%-28.212) keskin bir düşüş göstermiştir. Medyan değer 67.8'dir. Tüketici güvenindeki belirgin düşüş, gelecekteki tüketim harcamaları için olumsuz bir sinyaldir.

    *   **Yorum:** Tüketim harcamaları ve kişisel gelir nominal olarak artmaya devam etse de, bu durum düşen tasarruflar ve artan borçlulukla finanse ediliyor gibi görünmektedir. Tüketici güvenindeki keskin düşüş, bu durumun sürdürülebilirliği konusunda endişe yaratmaktadır.

*   **Konut Piyasası (HSN1F, HOUST):**

    *   **HSN1F (Yeni Konut Satışları):** Son değeri 743 bin olup, bir önceki aya göre 73 bin (%10.90) ve bir önceki yıla göre 24 bin (%3.34) artış göstermiştir. Medyan değer 687.5 bindir. Ancak, haberde belirtildiği gibi, aylık ve yıllık değişimlerin %90 güven aralıkları sıfırı içerdiğinden, bu artışlar istatistiksel olarak anlamlı kabul edilmemektedir.

    *   **HOUST (Konut Başlangıçları):** Son değeri 1,361 bin olup, bir önceki aya göre 22 bin (%1.64) artış göstermiş, ancak bir önceki yıla göre -24 bin (%-1.73) düşüş göstermiştir. Medyan değer 1,466.5 bindir. Aylık artış istatistiksel olarak anlamlı olmasa da, yıllık düşüş konut piyasasındaki daralmayı yansıtmaktadır.

    *   **Yorum:** Yeni konut satışları ve başlangıçları son ayda bir miktar toparlanma gösterse de, yıllık bazdaki düşüşler ve istatistiksel anlamlılık sorunları, yüksek faiz oranlarının etkisiyle konut piyasasındaki genel daralma eğiliminin devam ettiğini düşündürmektedir. Envanter yüksek kalmaya devam etmektedir.

*   **Genel Aktivite ve Mali Durum (GDPC1, GDPPOT, W875RX1, FYFR, STLFSI4):**

    *   **GDPC1 (Reel GSYİH):** Son değeri 23,510.18 milyar $ olup, bir önceki çeyreğe göre 134.11 milyar $ (%0.57) artış göstermiştir. Yıllık artış %0.47'dir. Genel olarak yükseliş trendindedir. Ancak haberlerde son çeyrekte hafif bir düşüşten bahsedilmesi (23526.085'ten 23542.349'a düşüş), farklı veri setleri veya revizyonlar nedeniyle bir çelişki yaratmaktadır. Mevcut Excel verisindeki son değer 23510.18, bir önceki 23376.07'dir, bu da artışa işaret eder. Bu, veri kaynağı veya raporlama zamanlamasıyla ilgili bir tutarsızlık olabilir.

    *   **GDPPOT (Reel Potansiyel GSYİH):** Son değeri 28,757.74 milyar $ olup, aylık %0.43 ve yıllık %1.75 artış göstermiştir. Medyan değer 22,653.1573 milyar $dır. Potansiyel GSYİH, ekonominin tam kapasitede üretebileceği seviyeyi gösterir ve istikrarlı bir yükseliş trendindedir.

    *   **W875RX1 (Reel Kişisel Gelir - Transfer Hariç):** Son değeri 16,500.4 milyar $ olup, aylık %0.68 ve yıllık %1.42 artış göstermiştir. Medyan değer 15,531.9 milyar $dır. Bu veri de reel gelirde artış olduğunu göstermektedir.

    *   **FYFR (Federal Gelirler):** Son değeri 4,918,736 milyon $ olup, yıllık %10.80 artış göstermiştir. Medyan değer 4,439,286 milyon $dır. Federal gelirlerde artış olsa da, mali açık ve borç endişeleri devam etmektedir.

    *   **STLFSI4 (St. Louis Fed Finansal Stres Endeksi):** Son değeri 0.0393 olup, bir önceki aya göre 0.5064 puanlık keskin bir artış göstermiştir. Medyan değer -0.3811'dir. Endeksin pozitif bölgeye geçmesi ve keskin artışı, finansal piyasalarda artan bir gerilime ve belirsizliğe işaret etmektedir.

    *   **Yorum:** GSYİH verilerinde bir miktar tutarsızlık olsa da, genel olarak ekonomi nominal ve reel gelir artışıyla büyümeye devam etmektedir. Ancak finansal stresin artması ve mali durumdaki endişeler, bu büyümenin sürdürülebilirliği ve kalitesi hakkında soru işaretleri yaratmaktadır.

**2 Geçmiş Analizler ile Bağlam**

{past_analysis_context_task}

Yeni verileri ve haberleri, önceki analizlerden edindiğimiz bilgilerle yorumladığımızda, mevcut durumun geçmiş değerlendirmelerimizle büyük ölçüde tutarlı olduğunu görmekteyiz. Özellikle son birkaç analizde de (örneğin, Mayıs 2025 tarihli analizler) ABD ekonomisinin **karmaşık ve çelişkili sinyaller**le dolu, **yavaşlama eğiliminde** ve **kırılgan** olduğu belirtilmişti.

*   **Tarihsel Tekrarlar ve Farklılıklar:**

    *   **İşgücü Piyasası Yumuşaması:** Mevcut iş ilanlarındaki düşüş (JTSJOL) ve işsizlik başvurularındaki artış (ICSA), geçmiş ekonomik döngülerde (business_cycle) resesyon öncesi veya durgunluk dönemlerinde görülen işgücü piyasası yumuşama sinyallerine benzemektedir. Ancak, işsizlik oranının (UNRATE) hala düşük seviyelerde kalması, önceki döngülerdeki kadar hızlı bir kötüleşme olmadığını göstermektedir. Bu durum, işgücü piyasasının yapısal olarak daha sıkı hale gelmiş olabileceği veya politika etkilerinin (automatic_stabilizers) farklı çalıştığı bir döneme işaret edebilir.

    *   **Konut Piyasası Duyarlılığı:** Konut başlangıçları (HOUST) ve izinlerindeki (PERMIT) yıllık düşüşler, yüksek faiz oranlarına karşı konut sektörünün tarihsel duyarlılığını teyit etmektedir. Geçmişte de para politikasındaki sıkılaşma dönemlerinde konut piyasası genellikle ilk etkilenen sektörlerden biri olmuştur.

    *   **Tüketici Kırılganlığı:** Düşen tasarruf oranları (PSAVERT) ve artan tüketici kredileri (TOTALSLAR, BOGZ1FL153166100Q), geçmişte ekonomik şoklara karşı hanehalkı kırılganlığının arttığı dönemlerde görülen örüntülerdir. Özellikle 2008 finansal krizi öncesinde de benzer borçlanma eğilimleri gözlemlenmişti, ancak mevcut durumun ölçeği ve bağlamı farklıdır.

    *   **Mali Endişeler:** Artan kamu borcu ve bütçe açıkları, ABD ekonomisi için yeni bir sorun olmamakla birlikte, Moody's'in not düşürmesi gibi gelişmeler, bu endişelerin ciddiyetinin arttığını ve geçmişteki borç tavanı tartışmaları gibi olayların tekrar yaşanabileceğini göstermektedir.

*   **Veri Karşılaştırması:** PAYEMS, PI ve UNRATE gibi temel serilerin son değerleri ve trendleri, önceki analizlerdeki trendlerin devam ettiğini göstermektedir. İstihdam artışı yavaşlamış, işsizlik oranı düşük kalmış ancak hafifçe yükselme eğilimine girmiş ve kişisel gelir artışı devam etmiştir. Bu, önceki analizlerdeki "yavaşlama eğilimi" yorumunu desteklemektedir. Tüketici güvenindeki (UMCSENT) keskin düşüş ise, önceki analizlerde de düşüş eğiliminde olduğu belirtilen bu göstergenin hızla kötüleştiğini ortaya koymaktadır.

Geçmiş analizlerin bulguları, mevcut yorumlarımızı şekillendirmekte ve desteklemektedir. Ekonominin "yumuşak iniş" mi yoksa "sert iniş" mi yapacağı sorusu, geçmiş döngülerdeki benzer sinyallerin farklı sonuçlara yol açtığı tarihsel bağlamda daha da önem kazanmaktadır.

**3 Haber Analizi Entegrasyonu**

{news_analysis}

Sağlanan haberler, nicel verilerin sunduğu tabloyu zenginleştirmekte ve ekonomik görünümdeki temel temaları ve **çelişkili sinyaller**i vurgulamaktadır. Haberler, veri analiz bulgularıyla güçlü bir bağlam kurmaktadır.

*   **Piyasa Duyarlılığı:** Haberler, genel ekonomik duyarlılığın düştüğünü (Michigan Üniversitesi Tüketici Duyarlılığı - UMCSENT'deki keskin düşüş) ve özellikle tarifeler gibi politika belirsizliklerinin bu düşüşte rol oynadığını belirtmektedir. Ancak, Moody's'in ABD kredi notunu düşürmesi gibi olumsuz bir habere piyasaların ilk tepkisinin sınırlı kalması ve analistlerin bunu "zaten bilinen bir durum" olarak yorumlaması, piyasaların bu tür haberleri büyük ölçüde fiyatladığını veya ABD'nin kurumsal gücüne (Fed bağımsızlığı gibi) güvendiğini göstermektedir. Bu durum, piyasa duyarlılığının her zaman temel ekonomik verilerle tam olarak uyumlu olmadığını, beklentilerin ve algıların da önemli rol oynadığını ortaya koymaktadır.

*   **Gizli Etkileşimler:** Haberler, farklı ekonomik faktörler arasındaki gizli etkileşimleri anlamamıza yardımcı olmaktadır. Örneğin, tarifelerin sadece dış ticareti değil, aynı zamanda iç piyasada fiyatları (Walmart örneği) ve şirket kar marjlarını nasıl etkilediği haberlerde detaylandırılmıştır. Bu, tarifelerin enflasyon (CPIAUCSL, PPIACO) üzerindeki potansiyel etkisini ve tüketici satın alma gücünü (reel kazançlar) nasıl aşındırabileceğini gösterir. Ayrıca, hanehalkı tüketiminin (PCEC96) hala güçlü görünmesine rağmen, bunun düşen tasarruflar (PSAVERT) ve artan tüketici kredileri (TOTALSLAR) ile finanse edildiği bilgisi, verilerin yüzeysel yorumunun ötesine geçerek altta yatan kırılganlığı ortaya koymaktadır. Fed yetkililerinin konuşmaları (Jefferson, Cook), finansal istikrarın (STLFSI4) makroekonomik etkilerini ve likidite sağlama mekanizmalarının (intraday_credit, overnight_credit) önemini vurgulayarak, finansal koşulların para politikası ve genel ekonomi üzerindeki etkileşimini aydınlatmaktadır.

Haberler ve veriler arasındaki çelişkiler de önemlidir. Tüketici güvenindeki düşüşe rağmen tüketim harcamalarının artması, reel ortalama saatlik kazançlar artarken reel medyan haftalık kazançların düşmesi gibi çelişkili sinyaller, ekonominin farklı kesimlerinin farklı deneyimler yaşadığını ve genel göstergelerin her zaman tüm hikayeyi anlatmadığını göstermektedir.

**4 Sektörel Analiz Çıkarımları**

{sector_economist}

Tüm veriler ve haberler ışığında, ekonominin belirli sektörleri hakkında şu çıkarımları yapabiliriz:

*   **İşgücü Piyasası:** Genel olarak hala sıkı olsa da, iş ilanlarındaki düşüş (JTSJOL) ve işsizlik başvurularındaki artış (ICSA) gibi göstergeler bir yumuşama evresine girdiğini göstermektedir. Bölgesel olarak önemli farklılıklar mevcuttur; bazı eyaletler (Texas) rekor istihdam seviyelerine ulaşırken, diğerlerinde (Florida, Massachusetts, Delaware) işsizlik artmaktadır. Yabancı doğumlu işçilerin işgücündeki payı artmakta, ancak işsizlik oranları ve kazançlar açısından yerli doğumlulardan farklılıklar göstermektedir. Reel kazançlardaki çelişkili sinyaller, işgücü piyasasının tüm kesimleri için satın alma gücünün aynı şekilde değişmediğini ima etmektedir.

*   **Konut Piyasası:** Yüksek faiz oranlarının (implied by Fed policy) doğrudan etkisiyle belirgin bir daralma yaşamaktadır. Konut başlangıçları (HOUST) ve izinleri (PERMIT) yıllık bazda düşüş göstermektedir. Yeni konut satışları (HSN1F) son ayda artsa da, bu artış istatistiksel olarak anlamlı değildir ve genel trend hala baskı altındadır. Envanter yüksek kalmaya devam etmekte, bu da fiyatlar üzerinde aşağı yönlü baskı yaratabilir (medyan fiyat yıllık düşüşte). Bu sektördeki yavaşlama, inşaat ve ilgili sektörleri (inşaat malzemeleri - PPIACO) olumsuz etkilemektedir.

*   **Tüketici Sektörü:** Tüketim harcamaları (PCEC96) nominal ve reel olarak artmaya devam ederek ekonominin ana itici gücü olmayı sürdürmektedir. Ancak bu durum, düşen tasarruflar (PSAVERT) ve artan tüketici kredileri (TOTALSLAR, BOGZ1FL153166100Q) ile desteklenmektedir. Tüketici güvenindeki (UMCSENT) keskin düşüş, gelecekteki tüketim görünümü için önemli bir risk oluşturmaktadır. Perakendeciler (Walmart, Target) tarifelerin maliyetini tüketicilere yansıtma baskısı altındadır.

*   **Finans Sektörü:** St. Louis Fed Finansal Stres Endeksi'ndeki (STLFSI4) artış, finansal sistemde artan bir gerilime işaret etmektedir. Bankacılık sistemi genel olarak sağlam görünse de (yüksek sermaye seviyeleri), faiz oranı riskine maruziyet ve ticari gayrimenkul (CRE) piyasasındaki hassasiyet gibi belirli kırılganlıklar mevcuttur. Non-bank finansal kuruluşların artan önemi de izlenmesi gereken bir alandır. Fed'in likidite sağlama tesisleri (intraday_credit, overnight_credit) finansal istikrar için kritik öneme sahiptir.

*   **İmalat vs. Hizmet Sektörleri:** Haberler, imalat sektöründe zayıflık devam ederken hizmet sektörünün daha dayanıklı kaldığını belirtmektedir. Bu sektörel ayrışma, ekonominin farklı alanlarının farklı hızlarda ve farklı şoklara (örn. tarifeler imalatı daha çok etkileyebilir) farklı tepkiler verdiğini göstermektedir.

**5 Olası Neden-Sonuç İlişkileri**

{causation_analysis}

Gözlemlediğimiz ekonomik göstergeler arasındaki olası neden-sonuç ilişkileri karmaşıktır ve tek yönlü değildir. Korelasyonun her zaman nedensellik anlamına gelmediğini akılda tutarak, potansiyel mekanizmaları şöyle sıralayabiliriz:

*   **Para Politikası ve Konut Piyasası:** Fed'in uyguladığı sıkı para politikası (yüksek faiz oranları), mortgage faiz oranlarını artırarak konut satın almayı ve inşaatı pahalı hale getirir. Bu durum, konut başlangıçları (HOUST), izinleri (PERMIT) ve satışlarında (HSN1F) düşüşe neden olur. Bu, faiz oranı kanalının (monetary_policy_transmission_channels) doğrudan bir etkisidir.

*   **Enflasyon, Ücretler ve Tüketim:** Yüksek enflasyon (CPIAUCSL, PCEPI), nominal ücret artışlarına rağmen reel kazançları (özellikle medyan haftalık kazançları) aşındırabilir. Reel satın alma gücündeki bu düşüş, tüketici güvenini (UMCSENT) olumsuz etkileyebilir. Tüketiciler, azalan reel gelir veya güven eksikliği nedeniyle harcamalarını sürdürmek için tasarruflarını azaltabilir (PSAVERT düşüşü) veya daha fazla borçlanabilir (TOTALSLAR, BOGZ1FL153166100Q artışı). Bu durum, kısa vadede tüketimi (PCEC96) desteklese de, hanehalkı finansal sağlığını (household_financial_health) uzun vadede zayıflatır ve gelecekteki ekonomik şoklara karşı kırılganlığı (vulnerabilities) artırır.

*   **Kamu Borcu ve Faiz Oranları:** Artan kamu borcu ve bütçe açıkları, hükümetin borçlanma ihtiyacını artırır. Bu durum, Hazine tahvil getirileri üzerinde yukarı yönlü baskı oluşturabilir (haberlerde belirtilen yükseliş trendi). Yüksek Hazine getirileri, genel faiz oranlarını (DGS10) etkileyerek hem özel sektör borçlanma maliyetlerini (DBAA-AAA spreadleri) hem de hükümetin faiz ödemelerini artırır. Artan faiz ödemeleri, bütçe açıklarını daha da kötüleştirerek bir geri bildirim döngüsü yaratır. Moody's gibi kuruluşların kredi notu düşürmesi, bu endişeleri yansıtarak borçlanma maliyetleri üzerindeki baskıyı artırabilir.

*   **Ticaret Politikası ve Fiyatlar:** Tarifeler (tariffs), ithal malların maliyetini doğrudan artırır. Bu artış, şirketlerin kar marjlarını korumak için fiyatları (CPIAUCSL, PPIACO) yükseltmesine neden olabilir. Bu durum, maliyet itişli enflasyon (cost_push_inflation) yaratabilir ve tüketici satın alma gücünü azaltarak toplam talebi (aggregate_demand) olumsuz etkileyebilir.

*   **İşgücü Piyasası ve Genel Aktivite:** İş ilanlarındaki düşüş (JTSJOL) ve işsizlik başvurularındaki artış (ICSA), firmaların işe alımları yavaşlattığını veya işten çıkarmalara başladığını gösterir. Bu durum, gelecekteki istihdam artışının yavaşlayacağına (PAYEMS) ve işsizlik oranının (UNRATE) yükselebileceğine işaret eder. İşgücü piyasasındaki bu yumuşama, hanehalkı gelirlerini ve tüketici güvenini etkileyerek genel ekonomik aktiviteyi (GDPC1) yavaşlatabilir.

Bu ilişkiler, ekonomik sistemin çok değişkenli (multivariate) ve dinamik doğasını yansıtmaktadır. Farklı faktörler birbirini etkileyerek karmaşık geri bildirim döngüleri oluşturur. Örneğin, yavaşlayan büyüme, şirket karlılığını azaltarak işe alımları daha da yavaşlatabilir.

**6 Temel Analiz Değerlendirmesi**

{fundamental_analysis}

Sağlanan tüm bilgiler ışığında, ABD ekonomisinin temel sağlığı ve karşı karşıya olduğu ana riskler hakkında genel bir temel analiz değerlendirmesi şöyledir:

*   **Büyüme Potansiyeli (GSYİH):** Reel GSYİH (GDPC1) son çeyrekte hafif bir artış gösterse de, genel büyüme hızında bir yavaşlama eğilimi belirgindir. Potansiyel GSYİH (GDPPOT) istikrarlı bir şekilde artmaktadır, ancak mevcut büyüme bu potansiyelin altında kalma riski taşımaktadır. Tüketim (PCEC96) hala güçlü bir destek sağlasa da, hanehalkı kırılganlığı ve düşen güven (UMCSENT) gelecekteki büyümeyi sınırlayabilir. Yatırım (investment) görünümü, yüksek faiz oranları ve artan finansal stres (STLFSI4) nedeniyle baskı altındadır.

*   **Enflasyon Oranları:** Genel TÜFE (CPIAUCSL) ve PCE (PCEPI) enflasyonu nispeten ılımlı seviyelerde olsa da, çekirdek enflasyon (core inflation) yapışkanlığını korumaktadır. Enerji fiyatlarında son ayda görülen artış (CPI-U enerji %1.5 aylık artış), enflasyonun hala arz şoklarına (supply_shock) duyarlı olduğunu göstermektedir. Enflasyon beklentilerindeki (inflation_expectations) ayrışma (T10YIE düşerken MICH yükselmesi), gelecekteki enflasyon patikasına ilişkin belirsizliği artırmaktadır. Enflasyon, Fed'in %2 hedefine ulaşmada hala önemli bir zorluktur.

*   **İşsizlik Oranları:** İşsizlik oranı (UNRATE) tarihsel olarak düşük seviyelerde kalmaya devam etmektedir (%4.2). Ancak, iş ilanlarındaki düşüş (JTSJOL), işsizlik başvurularındaki artış (ICSA) ve uzun süreli işsizlikteki yükseliş, işgücü piyasasında bir yumuşama eğiliminin başladığını göstermektedir. Bu, Fed'in maksimum istihdam (maximum employment) hedefine ulaşma yolunda bir miktar ilerleme kaydedildiğini, ancak piyasanın soğumaya başladığını işaret etmektedir.

*   **Faiz Oranları:** Fed'in politika faizi (FEDFUNDS) yüksek seviyelerde tutulmaktadır. Bu durum, Hazine tahvil getirileri (DGS10) ve diğer borçlanma maliyetleri üzerinde yukarı yönlü baskı oluşturmaktadır. Yüksek faiz oranları, konut ve yatırım gibi faize duyarlı sektörleri olumsuz etkilemeye devam etmektedir.

*   **Merkez Bankası Politikaları:** Federal Rezerv (federal_reserve), dual mandate hedefleri doğrultusunda veri bağımlı (data-dependent) bir para politikası izlemektedir. Mevcut duruş sıkılaştırıcıdır (contractionary_monetary_policy). Nicel sıkılaştırma (quantitative_tightening - QT) hızını yavaşlatma kararı, finansal piyasa stresini yönetme çabası olarak yorumlanabilir. Fed, enflasyonla mücadele ve istihdamı destekleme arasında zorlu bir denge kurmaya çalışmaktadır. Politika gecikmeleri (policy_lags) ve dışsal şoklar (supply_shock, fiscal_policy etkileri) Fed'in işini zorlaştırmaktadır.

*   **Ticaret Dengesi:** Sağlanan verilerde doğrudan ticaret dengesi (trade_balance) serisi olmasa da, haberler tarifelerin (tariffs) ve ticari gerilimlerin (ABD-Çin AI çipleri) ekonomik aktivite ve fiyatlar üzerindeki etkisini vurgulamaktadır. Bu gerilimler, küresel tedarik zincirlerini (supply_chain) etkileyerek hem enflasyonist baskılar yaratabilir hem de ihracatı (exports) olumsuz etkileyebilir.

*   **Tüketici Güveni ve Üretici Güveni Endeksleri:** Tüketici güveni (UMCSENT) keskin bir düşüşle karamsarlığa işaret etmektedir. Üretici güveni (NAPM - implied by manufacturing weakness in news) zayıf kalırken, hizmet sektörü güveni (NMI - implied by services resilience) daha iyi durumdadır. Bu ayrışma, ekonominin farklı kesimlerindeki duyarlılığın farklılaştığını göstermektedir.

**Ana Riskler:**

1.  **Yapışkan Enflasyon:** Çekirdek enflasyonun kalıcı olması ve enerji fiyatlarındaki toparlanma riski.

2.  **Hanehalkı Finansal Kırılganlığı:** Düşen tasarruflar ve artan borçluluğun tüketim harcamalarını sürdürülemez hale getirme riski.

3.  **Mali Sürdürülebilirlik Sorunları:** Artan kamu borcu ve bütçe açıklarının borçlanma maliyetlerini artırma ve gelecekteki mali esnekliği sınırlama riski.

4.  **Artan Finansal Stres:** Finansal piyasalardaki gerilimin (STLFSI4) kredi koşullarını (credit_conditions) daha da sıkılaştırma ve yatırım/büyüme üzerinde olumsuz etki yaratma riski.

5.  **İşgücü Piyasasında Hızlı Kötüleşme:** Yumuşama sinyallerinin hızlanarak işsizlikte keskin bir artışa yol açma riski.

6.  **Jeopolitik ve Ticari Gerilimler:** Küresel ekonomiyi ve tedarik zincirlerini etkileyerek yeni şoklar yaratma riski.

**7 Geleceğe Yönelik Olası Senaryolar ve Öngörüler**

{foresight}

Mevcut ekonomik görünüm ve trendler, geleceğe yönelik (kısa, orta vade) şu olası senaryoları veya öngörüleri sunmaktadır:

*   **Temel Senaryo (Kontrollü Yavaşlama / Yumuşak İniş Çabası):** Bu senaryoda, ekonomi sıkı para politikasının, artan borçluluğun ve azalan güvenin etkisiyle yavaşlamaya devam eder. İşgücü piyasası yumuşar (iş ilanları düşer, işsizlik hafifçe artar), ancak işsizlik oranında keskin bir sıçrama yaşanmaz. Enflasyon kademeli olarak Fed'in hedefine doğru geriler, ancak çekirdek enflasyonun yapışkanlığı süreci yavaşlatır. Tüketim harcamaları yavaşlar ancak tamamen durmaz, belki de hanehalklarının borçlanma kapasitesinin sınırlarına ulaşmasıyla daha belirgin bir düşüş yaşanır. Konut piyasasındaki daralma devam eder. Finansal stres yönetilebilir seviyelerde kalır. Resesyondan kaçınılır, ancak büyüme potansiyelinin altında kalır. Bu senaryo, Fed'in politika ayarlamalarıyla ekonomiyi dengeleme çabasının başarılı olduğunu varsayar.

*   **Sert İniş / Resesyon Senaryosu:** Bu senaryoda, mevcut yavaşlama sinyalleri hızlanır. Tüketici güvenindeki (UMCSENT) keskin düşüş, tüketim harcamalarında (PCEC96) belirgin bir azalmaya yol açar. İşgücü piyasası hızla kötüleşir; işten çıkarmalar artar, işsizlik oranı (UNRATE) keskin bir yükseliş kaydeder. Finansal stres (STLFSI4) artarak kredi koşullarını (credit_conditions) ciddi şekilde sıkılaştırır, bu da yatırım (investment) ve işe alımları daha da baskılar. Konut piyasasındaki daralma derinleşir. Artan kamu borcu ve mali endişeler, maliye politikasının (fiscal_policy) tepki verme yeteneğini sınırlar. Ekonomi resesyona girer. Bu senaryo, mevcut kırılganlıkların (hanehalkı borçluluğu, finansal stres) veya dışsal şokların (jeopolitik, enerji fiyatları) ekonomiyi olumsuz bir döngüye soktuğunu varsayar.

*   **Yapışkan Enflasyon ve Durgunluk Senaryosu (Stagflasyon Riski):** Bu senaryoda, ekonomik büyüme yavaşlar veya duraklar (durgunluk), ancak enflasyon (CPIAUCSL, PCEPI) Fed'in hedefinin belirgin şekilde üzerinde kalmaya devam eder. Özellikle çekirdek enflasyonun yapışkanlığı ve arz yönlü şoklar (supply_shock) (örn. enerji fiyatları, tedarik zinciri sorunları, tarifeler) enflasyonu yüksek tutar. İşgücü piyasası yumuşar, ancak yüksek enflasyon nedeniyle reel kazançlar düşmeye devam eder. Fed, hem enflasyonla mücadele etmek hem de durgunluğu önlemek arasında zorlu bir ikilemle (dual mandate conflict) karşı karşıya kalır. Bu durum, politika yapıcılar için en zorlu senaryolardan biridir.

Bu öngörüler, mevcut trendlere ve risklere dayanmaktadır. Temel belirsizlikler arasında Fed'in politika tepkilerinin zamanlaması ve etkinliği, jeopolitik gelişmelerin seyri, hanehalkı tüketiminin ne kadar dayanıklı kalacağı ve finansal piyasalardaki stresin boyutu yer almaktadır. İşsizlik başvuruları (ICSA) ve iş ilanları (JTSJOL) gibi öncü göstergeler, hangi senaryonun daha olası hale geldiğine dair erken sinyaller sunacaktır.

**8 Federal Reserve Sistem Odaklı Analiz Değerlendirmesi**

{federal_reserve}

Yapılan tüm analizlerden edindiğim genel kanıdan yola çıkarak, Federal Rezerv'in (**federal_reserve**) rolü ve yol haritası hakkında şu değerlendirmeleri yapabilirim:

*   **FED'in Yol Haritası:** Fed'in temel yol haritası, **dual mandate** hedefleri olan **maksimum istihdam** ve **fiyat istikrarı**na ulaşmaktır. Mevcut durumda, işgücü piyasası hala sıkı olsa da yumuşama işaretleri gösterirken, enflasyon hala hedefin üzerindedir. Bu nedenle Fed'in önceliği hala enflasyonu kontrol altına almak gibi görünmektedir. Politika duruşu veri bağımlıdır ve Fed, gelen ekonomik verilere (enflasyon, istihdam, büyüme) göre hareket edeceğini belirtmektedir. Yol haritası, enflasyonun sürdürülebilir bir şekilde %2 hedefine doğru ilerlediğine dair net kanıtlar gördüğünde faiz indirimlerine başlamayı içermektedir.

*   **Fed'in Aldığı Doğru Kararlar?:** Enflasyonun yükselişine karşı nispeten erken ve agresif bir sıkılaştırma döngüsü başlatması, enflasyonun daha da kontrolden çıkmasını engelleme çabası açısından doğru bir adım olarak görülebilir. Ayrıca, finansal istikrarı (financial_stability) korumak amacıyla likidite sağlama tesislerini (intraday_credit, overnight_credit) etkin bir şekilde kullanması ve Mart 2023 bankacılık stresinde olduğu gibi hızlı tepki vermesi, sistemik riskleri sınırlama açısından olumlu adımlardır. Nicel sıkılaştırma (QT) hızını yavaşlatma kararı da, artan finansal stres (STLFSI4) ortamında piyasa işleyişini destekleme çabası olarak yorumlanabilir.

*   **Fed'in Çelişkili Kararları?:** Fed'in en büyük çelişkisi, **dual mandate** hedefleri arasındaki gerilimden kaynaklanmaktadır. Enflasyon hala yüksekken işgücü piyasası yumuşama sinyalleri vermektedir. Bu durum, Fed'i ya enflasyonla mücadeleye devam ederek işgücü piyasasında daha fazla acıya neden olma riskini alma ya da işgücü piyasasını desteklemek için gevşeme sinyali vererek enflasyonun yeniden yükselmesine izin verme ikilemine sokmaktadır. Politika iletişiminde (forward_guidance) zaman zaman yaşanan belirsizlikler veya piyasa beklentileriyle (inflation_expectations) uyumsuzluklar da çelişkili sinyaller yaratabilir. Örneğin, piyasanın faiz indirimi beklentileri ile Fed'in "daha uzun süre yüksek" duruşu arasındaki gerilim.

*   **Fed'in Gelecekte Alabileceği Aksiyonlar:**

    *   **Faiz Oranları:** Enflasyon verileri (CPIAUCSL, PCEPI) ve işgücü piyasası verileri (UNRATE, PAYEMS, JTSJOL, ICSA) yakından izlenecektir. Enflasyonun belirgin ve sürdürülebilir bir düşüş trendine girmesi ve işgücü piyasasında belirgin bir zayıflama görülmesi durumunda faiz indirimlerine başlanabilir. Ancak, enflasyonun yapışkan kalması veya işgücü piyasasının beklenenden güçlü seyretmesi durumunda faizler mevcut seviyelerde daha uzun süre tutulabilir.

    *   **Bilanço Politikası:** Nicel sıkılaştırma (QT) hızı yavaşlatılmış olsa da, bilanço küçültmeye devam edilmesi beklenir. Ancak finansal koşulların (STLFSI4) daha da sıkılaşması durumunda QT tamamen durdurulabilir veya varlık alımlarına (QE) geri dönülmesi gibi geleneksel olmayan politikalar tekrar gündeme gelebilir (ancak bu düşük bir olasılıktır).

    *   **İletişim (Forward Guidance):** Fed yetkililerinin konuşmaları (Powell'ın yaklaşan konuşması gibi) ve FOMC toplantı tutanakları (yaklaşan tutanaklar gibi), gelecekteki politika yönelimine ilişkin ipuçları sağlayacaktır. Fed, piyasa beklentilerini yönetmek için iletişimini dikkatli bir şekilde sürdürecektir.

*   **Üzerinde Durulması Gereken Önemli Noktalar:**

    *   **Veri Bağımlılık:** Fed'in kararları büyük ölçüde gelen verilere bağlı olacaktır. Her yeni veri açıklaması (özellikle enflasyon ve istihdam) piyasa beklentilerini ve Fed'in olası adımlarını etkileyecektir.

    *   **Finansal İstikrar:** Artan finansal stres (STLFSI4) ve belirli sektörlerdeki (CRE, bazı bankalar) kırılganlıklar, Fed'in para politikası kararlarını alırken finansal istikrarı da dikkate almasını gerektirmektedir.

    *   **Beklentilerin Yönetimi:** Hem piyasa hem de tüketici enflasyon beklentilerindeki (T10YIE, MICH) ayrışma, Fed'in beklentileri tek bir yönde hizalama çabasının zorluğunu göstermektedir.

**Sonuç**

Sağlanan veriler, analiz bulguları ve haberler ışığında, Amerika Birleşik Devletleri ekonomisinin Mayıs 2025 itibarıyla **karmaşık**, **çelişkili sinyaller**le dolu ve **yavaşlama eğiliminde** olduğu sonucuna varılmaktadır. İşgücü piyasası hala güçlü bir temel sunsa da, yumuşama işaretleri belirgindir. Tüketim harcamaları nominal olarak artmaya devam etse de, bu durumun sürdürülebilirliği düşen tasarruflar ve artan borçluluk nedeniyle sorgulanmaktadır. Konut piyasası, yüksek faiz oranlarının etkisiyle net bir daralma yaşamaktadır. Enflasyon, manşet oranlarda ılımlı görünse de, çekirdek enflasyonun yapışkanlığı ve enerji fiyatlarındaki toparlanma endişe kaynağıdır. Artan finansal stres ve kamu borcu endişeleri, ekonomik görünüm üzerindeki riskleri artırmaktadır. Fed, enflasyonla mücadele ve istihdamı destekleme hedefleri arasında zorlu bir denge kurmaya çalışmaktadır ve gelecekteki politika adımları gelen verilere sıkı sıkıya bağlı olacaktır. Ekonomi, yumuşak bir iniş, sert bir iniş veya yapışkan enflasyonla durgunluk gibi farklı olası senaryolara açıktır.

**Dikkat çeken önemli ayrıntılar**

*   Tüketici güvenindeki (UMCSENT) keskin düşüş ile reel tüketim harcamalarındaki (PCEC96) artış arasındaki **çelişki**. Bu, tüketicilerin mevcut harcamalarını geleceğe yönelik endişelerine rağmen sürdürdüğünü, muhtemelen tasarruflarını kullanarak veya borçlanarak yaptığını göstermektedir.

*   Reel ortalama saatlik kazançlar artarken, reel medyan haftalık kazançların düşmesi arasındaki **çelişki**. Bu, gelir dağılımındaki farklılıkları ve işgücü piyasası kazanımlarının tüm çalışanlara eşit şekilde yansımadığını ima etmektedir.

*   Yeni konut satışları (HSN1F) ve başlangıçlarındaki (HOUST) aylık artışların, geniş güven aralıkları nedeniyle istatistiksel olarak anlamlı olmaması. Bu, manşet rakamların piyasanın gerçek gücünü abartıyor olabileceğini düşündürmektedir.

*   10 Yıllık Başabaş Enflasyon Oranı (T10YIE) düşerken, Michigan Üniversitesi Enflasyon Beklentileri'nin (MICH) yükselmesi arasındaki **çelişki**. Bu, piyasa ve tüketici enflasyon beklentileri arasında bir kopukluk olduğunu göstermektedir.

*   Moody's'in ABD kredi notunu düşürmesine piyasaların ilk tepkisinin sınırlı kalması. Bu, piyasaların bu mali endişeleri zaten büyük ölçüde fiyatladığını veya ABD'nin kurumsal yapısına güvendiğini göstermektedir.

*   İşgücü piyasası trendlerinde ulusal düzeydeki yumuşama sinyallerine karşın, eyaletler arasında belirgin bölgesel farklılıkların olması.

**Ekonomik Takvim**

Önümüzdeki 10 gün içinde dikkat çekilmesi gereken önemli ekonomik takvim olayları şunlardır:

*   2025-05-25: ABD Fed Başkanı Powell’ın Konuşması

*   2025-05-28: (FOMC) Toplantı Tutanakları Açıklanacak

*   2025-05-29: ABD - (GSYİH) 1. (Çeyreklik) - Verisi (Ön Bilgilendirme)

*   2025-05-29: (ICSA) Haftalık İşsizlik Haklarından Yararlanma Başvuruları

*   2025-06-05: (ICSA) Haftalık İşsizlik Haklarından Yararlanma Başvuruları

Bu olaylar, özellikle Fed'in para politikası duruşu, ekonomik büyüme hızı ve işgücü piyasasının güncel durumu hakkında önemli bilgi akışı sağlayacaktır.

**Analiz Önerisi**

Gelecek analizler için üzerinde durulması gerektiğini düşündüğüm konular ve ilgili FRED veri serileri şunlardır:

*   **Hanehalkı Finansal Sağlığı ve Tüketim Dinamikleri:** Düşen tasarruflar (PSAVERT), artan borçluluk (TOTALSLAR, BOGZ1FL153166100Q, TOTALSL) ve tüketici güvenindeki (UMCSENT) düşüşün tüketim harcamaları (PCEC96) üzerindeki etkisinin derinlemesine analizi.

*   **Enflasyonun Yapısı ve Beklentiler:** Çekirdek enflasyonun (CPILFENS, PCEPILFE) kalıcılığı, yapışkan (STICKCPIM157SFRBATL) ve esnek (FLEXCPIM679SFRBATL) fiyat bileşenleri ve enflasyon beklentilerindeki (T10YIE, MICH, PCECTPIMD - SEP) ayrışmanın analizi.

*   **Finansal Koşullar ve Kredi Akışı:** Finansal stres endeksi (STLFSI4), kredi spreadleri (DBAA-AAA), bankacılık sistemi sağlığı (QBPBSTAS) ve işletmelere/hanehalklarına kredi akışının (BUSLOANS, CONSUMER, CREACBM027NBOG) ekonomik aktivite üzerindeki etkisinin izlenmesi.

*   **İşgücü Piyasası Yumuşamasının Derinliği:** İş ilanları (JTSJOL), işsizlik başvuruları (ICSA), işgücüne katılım oranı (CIVPART), istihdam-nüfus oranı (EMRATIO) ve uzun süreli işsizlik verilerinin yakından takibi.

*   **Mali Durum ve Kamu Borcu:** Federal gelirler (FYFR), harcamalar (FYSP) ve kamu borcunun (GFDEBTN, GFDEGDQ188S) ekonomik görünüm üzerindeki etkisinin analizi.

Bu alanlardaki gelişmeler, ekonominin gelecekteki patikasını belirlemede kritik rol oynayacaktır.

Umarım bu kapsamlı analiz, ABD ekonomisinin mevcut durumu ve geleceğe yönelik olası yönleri hakkında net bir resim sunmuştur Ersoy Bey. Başka sorularınız olursa çekinmeden sorun lütfen.

--------------------------------------------------