ABD Yapışkan ve Esnek Fiyat TÜFE Analizi - Mayıs 2025

Bu brifing, Federal Reserve Bank of Atlanta tarafından sağlanan Yapışkan Fiyatlı (Sticky Price) ve Esnek Fiyatlı (Flexible Price) Tüketici Fiyat Endeksi (CPI) verilerine dayanmaktadır. Analiz, iki farklı fiyat endeksinin temel istatistiksel özelliklerini sunarak, fiyat değişimlerinin farklı bileşenleri hakkında bilgi sağlamayı amaçlamaktadır. Yapışkan fiyatlar, fiyatları daha yavaş değişen mal ve hizmetleri (örn. kira), esnek fiyatlar ise fiyatları daha hızlı değişen mal ve hizmetleri (örn. gıda, enerji) temsil eder.

2. Ana Temalar ve En Önemli Bilgiler/Gerçekler

Kaynaklar, iki ana veri serisine odaklanmaktadır:

• Yapışkan Fiyatlı Tüketici Fiyat Endeksi: Aylık Yüzdesel Değişim, Mevsimsellikten Arındırılmış (STICKCPIM157SFRBATL): Bu seri, fiyatları daha seyrek güncellenen ürün ve hizmetlerin aylık fiyat değişimini ölçer.
• Esnek Fiyatlı Tüketici Fiyat Endeksi: 3 Aylık Yıllıklandırılmış Yüzdesel Değişim, Mevsimsellikten Arındırılmış (FLEXCPIM679SFRBATL): Bu seri, fiyatları hızla değişen ürün ve hizmetlerin son üç aydaki değişiminin yıllıklandırılmış oranını gösterir.
• 
  

En önemli bilgiler, her iki veri serisinin temel betimleyici istatistiklerinde yer almaktadır.

3. Betimleyici (Temel) İstatistiksel Analiz Sonuçları

Aşağıda, sağlanan verilere dayalı olarak hesaplanan temel istatistiksel analiz sonuçları sunulmuştur:

3.1. Yapışkan Fiyatlı Tüketici Fiyat Endeksi: Aylık Yüzdesel Değişim (STICKCPIM157SFRBATL)

• Veri Adı ve Seri No: Sticky Price Consumer Price Index, Aylık Yüzdesel Değişim, Mevsimsellikten Arındırılmış. Seri adı "STICKCPIM157SFRBATL" olarak belirtilmiştir.
• Gözlem Sayısı (Count): 63 gözlem (Şubat 2020 - Nisan 2025).
• Ortalama (Mean): Yaklaşık 0.3739. Bu, veri setindeki tüm aylık değişimlerin ortalamasıdır.
• Standart Sapma (Standard Deviation): Yaklaşık 0.1650. Bu, Yapışkan fiyat değişimlerinin ortalama etrafındaki yayılımını gösterir.
• Minimum Değer (Min): -0.14748 (Nisan 2020).
• Maksimum Değer (Max): 0.67609 (Haziran 2022). Bu değer, pandeminin ve sonraki ekonomik koşulların fiyatlar üzerindeki etkisinin zirve yaptığı dönemi yansıtabilir.
• Medyan (Median / 50. Persentil): 0.32622.
• Birinci Çeyreklik (Q1 / 25. Persentil): 0.23297.
• Üçüncü Çeyreklik (Q3 / 75. Persentil): 0.46307.
• Son Değer (Last Value): 0.30790295 (Nisan 2025).
• Bir Önceki Değer (Previous Value): 0.177795941 (Mart 2025).
• Son Değer ile Bir Önceki Değer Arasındaki Değişim (Aylık Fark): 0.130107009.
• Son Değer ile Bir Önceki Değer Arasındaki Yüzdesel Değişim (Aylık % Fark): Yaklaşık %73.17. Nisan 2025'teki aylık değişim, Mart 2025'e göre önemli bir artış göstermiştir.
• Son Değer ile Bir Önceki Yılın Aynı Ayındaki Değer Arasındaki Değişim (Yıllık Fark): -0.06600705 (Nisan 2025 vs Nisan 2024).
• Son Değer ile Bir Önceki Yılın Aynı Ayındaki Değer Arasındaki Yüzdesel Değişim (Yıllık % Fark): Yaklaşık -%17.65. Nisan 2025'teki Yapışkan fiyat artışı, bir yıl öncesine göre daha düşüktür.
• 
  

3.2. Esnek Fiyatlı Tüketici Fiyat Endeksi: 3 Aylık Yıllıklandırılmış Yüzdesel Değişim

(FLEXCPIM679SFRBATL)

• Veri Adı ve Seri No: Flexible Price Consumer Price Index, 3 Aylık Yıllıklandırılmış Yüzdesel Değişim, Mevsimsellikten Arındırılmış. Seri adı "FLEXCPIM679SFRBATL" olarak belirtilmiştir.
• Gözlem Sayısı (Count): 61 gözlem (Nisan 2020 - Nisan 2025). Kaynaklar, bu serinin Şubat ve Mart 2020 verilerini içermediğini belirtmiştir.
• Ortalama (Mean): Yaklaşık 6.7574. Bu, 3 aylık yıllıklandırılmış değişim oranlarının ortalamasıdır.
• Standart Sapma (Standard Deviation): Yaklaşık 9.4731. Bu değer, Yapışkan fiyatlardakinden (0.1650) belirgin şekilde daha yüksektir. Bu, Esnek fiyatların Yapışkan fiyatlara göre çok daha değişken olduğunu gösterir.
• Minimum Değer (Min): -18.04556 (Mayıs 2020). Pandeminin başlangıcındaki ekonomik belirsizlik ve talep düşüşü bu düşüşe katkıda bulunmuş olabilir.
• Maksimum Değer (Max): 25.35399 (Aralık 2021). Bu, tedarik zinciri sorunlarının ve artan talebin Esnek fiyatlar üzerindeki etkisinin en güçlü olduğu dönemi yansıtabilir.
• Medyan (Median / 50. Persentil): 3.760093.
• Birinci Çeyreklik (Q1 / 25. Persentil): Yaklaşık -1.771198.
• Üçüncü Çeyreklik (Q3 / 75. Persentil): Yaklaşık 13.960265.
• Son Değer (Last Value): -1.702485204 (Nisan 2025). Esnek fiyatların yıllıklandırılmış değişiminin negatif bölgeye geçtiğini göstermektedir.
• Bir Önceki Değer (Previous Value): 0.765328109 (Mart 2025).
• Son Değer ile Bir Önceki Değer Arasındaki Değişim (Aylık Fark): -2.467813313.
• Son Değer ile Bir Önceki Değer Arasındaki Yüzdesel Değişim (Aylık % Fark): Yaklaşık -%322.45. Bu, 3 aylık yıllıklandırılmış orandaki keskin bir düşüşü ifade eder.
• Son Değer ile Bir Önceki Yılın Aynı Ayındaki Değer Arasındaki Değişim (Yıllık Fark): -4.806621204 (Nisan 2025 vs Nisan 2024).
• Son Değer ile Bir Önceki Yılın Aynı Ayındaki Değer Arasındaki Yüzdesel Değişim (Yıllık % Fark): Yaklaşık -%154.85. Nisan 2025'teki Esnek fiyatlardaki değişim oranı, bir yıl öncesine göre önemli ölçüde daha düşüktür ve negatife dönmüştür.
• 
  

4. Kaynaklardan Alıntılar

Kaynaklardaki temel istatistiksel değerler ve tanımlar doğrudan alıntı olarak kullanılabilir. Örneğin:

• Yapışkan Fiyat Endeksi tanımı: "Bu veri serisi, fiyatları sıklıkla değişmeyen mal ve hizmetlerin fiyat değişimini ölçmektedir [1]."
• Yapışkan Fiyat Endeksi Maksimum Değeri: "Maksimum Değer (Max): 0.67609 [3] (2022-06 tarihine ait)."
• Esnek Fiyat Endeksi tanımı: "Bu veri serisi, fiyatları sık sık değişen mal ve hizmetlerin fiyat değişimini ölçmektedir [1]."
• Esnek Fiyat Endeksi Standart Sapması: "Standart Sapma (Standard Deviation): Yaklaşık 9.4731. Bu değer, veri noktalarının ortalamadan ne kadar yayıldığını gösterir. Esnek fiyatların değişiminin Yapışkan fiyatlara göre daha yüksek standart sapmaya sahip olduğu görülmektedir."
• 
  

5. Kaynakların Kapsamı Dışındaki Sorular

Sağlanan kaynaklar yalnızca temel betimleyici istatistikleri içermektedir. Bu nedenle, kaynaklarınızda [7] belirtilen şu soruların yanıtları doğrudan bu verilerden çıkarılamaz:

• Verilen birbiri ile arasındaki etkileşim nasıldır?
• Veriler ne söylüyor? trend: düşüş mü? Yükseliş mi? gidiyor
• Eğilimler ekonomik aktiviteyi nasıl yansıtıyor?
• Otomatik dengeleyiciler ekonomik dalgalanmaları nasıl etkiler?

Bu sorular, zaman serisi analizi, ekonomik modelleme ve daha geniş makroekonomik bilgi gerektirir. Sağlanan veri seti, bu sorulara kapsamlı yanıtlar vermek için yeterli değildir. Örneğin, fiyat endeksleri arasındaki etkileşimi analiz etmek için korelasyon veya nedensellik analizleri gerekebilir. Trendleri belirlemek ve ekonomik aktiviteye yansımalarını yorumlamak ise daha detaylı zaman serisi grafikleri ve ekonomik göstergelerle karşılaştırma yapmayı gerektirir.

6. Sonuç

Brifing, sağlanan Yapışkan ve Esnek Fiyat TÜFE verilerinin temel istatistiksel özelliklerini ortaya koymaktadır. Yapışkan fiyatlar daha istikrarlı bir değişim gösterirken (daha düşük standart sapma), Esnek fiyatlar çok daha yüksek bir oynaklığa (daha yüksek standart sapma) sahiptir. Her iki endeks de son dönemde (Nisan 2025 itibarıyla) aylık veya yıllık bazda belirgin değişimler göstermiştir, özellikle Esnek fiyatlardaki yıllıklandırılmış değişim negatife dönmüştür. Ancak, bu verilerin ötesinde, endeksler arasındaki etkileşim, genel trendler ve bunların ekonomik aktiviteye yansımaları gibi daha derin analizler için ek bilgi ve yöntemlere ihtiyaç vardır.