ABD Güncel Ekonomik ve Politik Gelişmeler Analizi - Mayıs 2025

Konu: Son ekonomik veriler, politik açıklamalar, piyasa eğilimleri ve seçili makroekonomik veri serilerinin analizi üzerine detaylı inceleme

Özet:

Sunulan kaynaklar, ABD ekonomisinde çeşitli alanlarda yaşanan zorlukları, politik gerilimleri ve seçili makroekonomik göstergelere ilişkin istatistiksel verileri gözler önüne sermektedir. Yüksek faiz oranları ve artan tarifeler, konut piyasası, tedarik zincirleri ve küçük işletmeler üzerinde olumsuz etkilere neden olmaktadır. Bu ekonomik baskılar, aynı zamanda siyasi söylemi de etkilemekte ve Federal Rezerv'in bağımsızlığı gibi konuları tartışmaya açmaktadır. Habeas corpus'un potansiyel olarak askıya alınması tartışmaları, siyasi gerilimlerin bir başka göstergesidir. Makroekonomik veri analizleri, Reel Devlet Tüketim Harcamaları ve Gayrisafi Yatırımlar, Reel Potansiyel Gayrisafi Yurtiçi Hasıla ve Reel Kişisel Tüketim Harcamaları gibi önemli göstergelerin son durumunu ve geçmiş trendlerini ortaya koymaktadır. Ayrıca, piyasada risk iştahının arttığına dair işaretler de bulunmaktadır. Bu gelişmelerin genel ekonomik görünüm ve politika yapımı üzerindeki potansiyel etkileri dikkatle izlenmelidir.

Ana Temalar ve Önemli Bulgular:

1. Yüksek Faiz Oranları ve Konut Piyasası Üzerindeki Etkisi:
2. 
   

• Federal Rezerv'in faiz oranlarını yüksek seviyelerde sabit tutması, potansiyel ev alıcıları için yüksek mortgage maliyetlerinin devamına neden olmaktadır. Bu durum, mortgage başvurularında ve mevcut ev satışlarında önemli düşüşlere yol açmıştır.
• BMO'ya göre, "Bir ev sahibi olmanın finansal engelleri nadiren daha yüksek olmuştur, özellikle henüz bir adım atmamış genç hane halkları için." Bu durum, ilk kez ev alanların medyan yaşının 38'e yükselmesiyle de desteklenmektedir.
• 30 yıllık sabit mortgage oranı son zamanlarda %6.90'a yükselmiştir.
• JPMorgan Chase analistleri, mortgage oranları %5'e yaklaşmadığı sürece konut piyasasının 2025 boyunca "büyük ölçüde takılıp kalacağını" tahmin etmektedir.
• Fed, ekonomik görünüme ilişkin "belirsizliğin daha da arttığını" ve "daha yüksek işsizlik ve daha yüksek enflasyon risklerinin yükseldiğini" belirterek, devam eden politika kısıtlamasına işaret etmiştir.
• 
  

1. Ticaret Gerilimleri ve Tarifelerin Tedarik Zincirleri ve İşletmeler Üzerindeki Etkisi:
2. 
   

• ABD ve Çin arasındaki ticaret savaşı ve tarifeler, tedarik zincirlerinde ciddi aksamalara neden olmaktadır.
• Çin'den Kaliforniya'daki iki ana limana doğru hiçbir kargo gemisinin yolda olmaması, COVID pandemisinden bu yana ilk kez yaşanan ve "aslında kötü" olarak tanımlanan bir durumdur.
• Bir üçüncü taraf lojistik deposu kriz yaşamaktadır: "Artık sevkiyatlar gelmiyor. Sanki sevkiyatlar sadece... durmuş gibi." Bu durum, depolarda vardiya kesintilerine ve işten çıkarmalara yol açmaktadır.
• Kanada limanları, ABD'ye giden malların yönlendirilmesi nedeniyle aşırı yoğunluk yaşamaktadır.
• Tarifelerin küçük işletmeler üzerindeki etkisi yıkıcıdır. Bir küçük işletme sahibi, Çin'den ithal ettiği cam kavanoz maliyetlerinin bir ayda üçe katlandığını belirtmektedir.
• Minnesota merkezli Busy Baby adlı küçük işletmenin sahibi Beth Benike, Çin'de üretilen ürünlerine uygulanan %145'lik vergi nedeniyle stokunu ülkeye sokmak için 230.000 dolar ek maliyetle karşı karşıya kalmıştır ve bunu karşılayamayacağını ifade etmiştir.
• Ekonomistler, tarifelerin çoğu malın daha pahalı hale gelmesine veya stokların tükenmesine yol açmasını beklemektedir. Yale'in Bütçe Laboratuvarı, tarifelerin ailelerin hane halkı harcamalarına yıllık neredeyse 5.000 dolar ekleyebileceğini tahmin etmektedir.
• Uzmanlar, hedefli tarifelerin kabul edilebilir olabileceğini, ancak "her şeye yönelik geniş, genel tarifelerin" belirsizlik yarattığını ve küçük işletmelerin yatırım yapma konusunda tereddüt etmesine neden olduğunu belirtmektedir.
• 
  

1. Artan Piyasa Risk İştahı: Sıfır Günlük Vadeli (0DTE) Opsiyonlarının Popülerleşmesi:
2. 
   

• Sıfır günlük vadeli (0DTE) opsiyon hacimlerinin rekor seviyelere ulaşması, "risk iştahının tavan yaptığının" bir işareti olarak görülmektedir.
• S&P 500 opsiyonlarının toplam hacmi içindeki 0DTE hacmi payı %67'ye ulaşarak "tüm zamanların en yüksek seviyesi" olmuştur.
• JPMorgan Chase analistleri, 0DTE opsiyonlarının artan popülaritesinin intraday piyasa düşüşlerini potansiyel olarak kötüleştirebileceği konusunda endişelerini dile getirmişlerdir.
• 
  

1. Politik Gerilimler ve Federal Rezerv Üzerindeki Baskı:
2. 
   

• Grant Cardone, Federal Rezerv Başkanı Jerome Powell'ı Trump yönetimine "karşıt" olmakla suçlamıştır.
• Cardone, Powell'ın faiz oranlarını ayarlamak için "zaten çok geç kaldığını" ve geçmişte yükseltme konusunda yavaş davrandığını, şimdi ise düşürme konusunda tereddüt ettiğini savunmaktadır.
• Fed'in faiz oranlarını sabit tutma kararı, stagflasyon (yüksek enflasyon ve yavaş büyüme) riskine işaret etmiştir. Fed'in yakın zamanki açıklaması, 1980'lerin başından beri ABD'de önemli bir sorun olmayan stagflasyon potansiyeline işaret etmiştir.
• 
  

1. Habeas Corpus'un Potansiyel Askıya Alınması Tartışmaları:
2. 
   

• Trump yönetiminin habeas corpus'u askıya almayı "aktif olarak düşündüğü" bildirilmektedir.
• Beyaz Saray genelkurmay başkan yardımcısı Stephen Miller, ABD Anayasası'nın "ayaklanma veya işgal" zamanlarında bu yasal özgürlüğün askıya alınmasına izin verdiğini belirtmiştir.
• Hukuk uzmanları ve eleştirmenler, Miller'ın yorumunu sorgulamıştır. Demokrat Parti avukatı Marc Elias, "Habeas corpus'u askıya alma yetkisi Kongre'ye aittir, Stephen Miller'a veya başkana değil" demiştir.
• Habeas corpus, tarihte dört kez askıya alınmıştır: Amerikan İç Savaşı sırasında, Pearl Harbor'ın bombalanmasının ardından Hawaii'de, 1905'te ABD hakimiyeti sırasında Filipinler'de ve 19. yüzyılda Ku Klux Klan faaliyetleriyle mücadele ederken.
• 
  

1. Seçili Makroekonomik Veri Serilerinin Analizi:
2. 
   

• Reel Devlet Tüketim Harcamaları ve Gayrisafi Yatırımlar (GCEC1): U.S. Bureau of Economic Analysis verilerine göre, 2020-01-01 ile 2025-01-01 tarih aralığında 21 gözlem bulunmaktadır. Ortalama 3749.727 Milyar Zincirlenmiş 2017 Doları, standart sapması ise 84.113'tür. En düşük değer 2022-04-01'de (3647.157), en yüksek değer ise 2024-10-01'de (3996.274) kaydedilmiştir. Son değer (2025-01-01) 3981.731 olup, bir önceki çeyreğe göre %0.364 düşüş göstermiş, ancak bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %2.418 artış göstermiştir.
• Reel Potansiyel Gayrisafi Yurtiçi Hasıla (GDPPOT): U.S. Congressional Budget Office verilerine göre, 2020-01-01 ile 2035-10-01 tarih aralığında 64 gözlem bulunmaktadır. Ortalama 25320.013 Milyar Zincirlenmiş 2017 Doları, standart sapması ise 4504.164'tür. En düşük değer 2020-01-01'de (20867.2769), en yüksek değer ise 2035-10-01'de (28757.74) kaydedilmiştir. Bu veri serisi, potansiyel GSYH'deki uzun vadeli büyüme eğilimini yansıtmaktadır. Son değer (2035-10-01) 28757.74 olup, bir önceki çeyreğe göre %0.431, bir önceki yılın aynı çeyreğine göre ise %1.749 artış göstermiştir.
• Reel Kişisel Tüketim Harcamaları (PCEC96): U.S. Bureau of Economic Analysis verilerine göre, 2020-01-01 ile 2025-03-01 tarih aralığında 63 gözlem bulunmaktadır. Ortalama 15376.335 Milyar Zincirlenmiş 2017 Doları, standart sapması ise 1297.421'dir. En düşük değer 2020-04-01'de (11786.8), en yüksek değer ise 2025-03-01'de (16427.3) kaydedilmiştir. Reel kişisel tüketim harcamaları son dönemde artış göstermiştir. Son değer (2025-03-01) 16427.3 olup, bir önceki aya göre %0.699, bir önceki yılın aynı ayına göre ise %3.257 artış göstermiştir.
• 
  

Geleceğe Yönelik Beklentiler:

• Bu hafta enflasyon verileri (Tüketici Fiyat Endeksi ve Üretici Fiyat Endeksi) yakından izlenecek, ancak piyasalar üzerinde ticaret müzakerelerinin sonucunun daha etkili olabileceği düşünülmektedir.
• ABD ve Çin ticaret yetkilileri arasındaki hafta sonu görüşmelerinin devam etmesi beklenmektedir.
• Fed Başkanı Jerome Powell ve diğer Fed yetkililerinin açıklamaları takip edilecektir.
• Perakende satış verileri ve tüketici ve küçük işletme güven endeksleri, ekonominin yönü hakkında ek sinyaller verecektir.
• Walmart, Cisco, Alibaba gibi büyük şirketlerin kazanç raporları, tüketici harcamaları, tedarik zinciri zorlukları ve genel ekonomik koşullar hakkında bilgi sağlayacaktır.
• Konut başlangıçları ve ev yapımcısı güven verileri, konut piyasasındaki arz eğilimlerini vurgulayacaktır.
• Seçili makroekonomik göstergelerin gelecek dönemlerdeki performansı, genel ekonomik görünüm üzerinde belirleyici olacaktır.
• 
  

Sonuç:

Mevcut ekonomik ortam, yüksek faiz oranları ve ticaret gerilimlerinin birleşimiyle karakterize edilmektedir. Bu faktörler, özellikle konut piyasası ve küçük işletmeler için önemli zorluklar yaratmaktadır. Aynı zamanda, piyasada artan risk iştahına dair işaretler ve Federal Rezerv'in politik bağımsızlığına ilişkin tartışmalar da dikkat çekmektedir. Habeas corpus'un potansiyel olarak askıya alınmasıyla ilgili tartışmalar, siyasi gerilimlerin bir başka göstergesidir. Seçili makroekonomik veriler, reel devlet harcamaları ve yatırımların, potansiyel GSYH'nin ve kişisel tüketim harcamalarının belirli dönemlerdeki istatistiksel özelliklerini ortaya koymaktadır. Gelecekteki ekonomik veriler, ticaret müzakerelerinin sonuçları ve politika yapıcıların açıklamaları, bu karmaşık ortamın nasıl gelişeceğini belirlemede kritik öneme sahip olacaktır.