7 Mayıs 2025 tarihinde yapılan Federal Rezerv (Fed) Para Politikası Kurulu (FOMC) toplantısının sonuçlarını ve bu kararın arkasındaki temel nedenleri ele almaktadır. Kaynaklar, Fed'in faiz oranlarını sabit tuttuğunu, ancak özellikle Başkan Donald Trump'ın uyguladığı tarifelerin ekonomik etkileri nedeniyle artan stagflasyon riskleri hakkında uyardığını vurgulamaktadır.
1. Fed Faiz Oranlarını Sabit Tutuyor:
- Ana Gerçek: Federal Rezerv, referans faiz oranını değiştirmeyerek sabit tutma kararı almıştır. Bu, art arda üçüncü toplantıdır ki Fed faiz oranlarını aynı seviyede bırakmıştır (Kaynaklar, oran aralığının %4.25 ila %4.5 olduğunu belirtmektedir).
- Gerekçe: Fed yetkilileri, özellikle Trump'ın tarifelerinin ekonomi üzerindeki etkilerini daha fazla incelemek için sabırlı davranabileceklerini belirtmişlerdir. Fed Başkanı Jerome Powell, ABD ekonomisinin şu anda sağlıklı olduğunu ancak tarifelerin gidişatını maddi olarak etkileyeceğini vurgulamıştır.
- Alıntı: Fed Başkanı Jerome Powell, "Şu anda yapılması gereken doğru şeyin beklemek ve işlerin nasıl geliştiğini görmek olduğunu düşünüyoruz," demiştir. "Çok fazla belirsizlik var."
- Yatırımcı Beklentisi: Piyasa katılımcıları Fed'in faizleri sabit tutmasını büyük ölçüde bekliyordu. CME FedWatch aracına göre, bir sonraki Haziran toplantısında da faizlerin sabit kalma olasılığı artmıştır.
2. Tarifelerin Ekonomik Etkileri ve Belirsizlik:
- Ana Gerçek: Başkan Donald Trump'ın uyguladığı "rastgele" tarife politikasının ekonomik görünüm üzerinde önemli bir belirsizlik yarattığı ve Fed'in karar verme sürecini etkilediği en belirgin temadır.
- Potansiyel Sonuçlar: Tarifelerin, enflasyonda artışa, ekonomik büyümede yavaşlamaya ve işsizlikte artışa yol açma potansiyeli bulunmaktadır.
- Alıntı: Fed Başkanı Jerome Powell, "Şimdiye kadar açıklanan tarife artışları beklenenden belirgin şekilde daha büyük oldu," demiş ve eklemiştir: "Açıklanan büyük tarife artışları devam ederse, enflasyonda bir artışa, ekonomik büyümede bir yavaşlamaya ve işsizlikte bir artışa yol açmaları muhtemeldir."
- Belirsizliğin Derecesi: Powell, tarife politikalarının nereye varacağı ve bunun ekonomi, büyüme ve istihdam üzerindeki etkileri konusunda "çok fazla belirsizlik" olduğunu tekrar tekrar vurgulamıştır.
- Tedarik Zinciri Sorunları: Powell, Fed'in tedarik zinciri sorunlarını ele alacak iyi araçlara sahip olmadığını belirtmiştir. Bu tür sorunların çözümü için yönetimin ve özel sektörün daha sorumlu olduğunu dile getirmiştir.
- İş Dünyası ve Tüketici Duyarlılığı: İşletmelerin ve hanelerin tarifelerden derin endişe duyduğu ve çeşitli ekonomik kararları erteledikleri belirtilmiştir. Bunun henüz ekonomik verilerde tam olarak görülmediği ancak haftalar ve aylar içinde ortaya çıkabileceği Powell tarafından dile getirilmiştir.
3. Stagflasyon Risklerinin Artması:
- Ana Gerçek: Fed'in en son politika bildirisinde "daha yüksek işsizlik ve daha yüksek enflasyon risklerinin arttığı" şeklinde yeni bir cümlenin eklenmesi, stagflasyon (durgunluk içinde enflasyon) endişelerinin yükseldiğinin açık bir işaretidir.
- Tanım: Stagflasyon, önemli ölçüde daha yavaş ekonomik büyüme ile artan enflasyonun birleşimidir.
- Alıntı: Bildiride, "Komite, çifte yetkisinin her iki tarafındaki risklere dikkatlidir ve daha yüksek işsizlik ve daha yüksek enflasyon risklerinin arttığını değerlendirmektedir," denilmiştir.
- Geçmiş Verilerle İlişki: Geçtiğimiz hafta açıklanan ve ABD ekonomisinin tarifeler nedeniyle 2022'den bu yana ilk kez daraldığını gösteren Ticaret Bakanlığı verileri, bu endişeleri körüklemiştir.
4. Para Politikası Geleceği ve Faiz İndirimleri:
- Ana Gerçek: Fed'in faiz indirimlerinin bu yıl yapılıp yapılmayacağı tarife politikalarının nasıl şekilleneceğine bağlıdır.
- Powell'ın Tutumu: Powell, bu yıl faiz indirimlerine kesin olarak taahhütte bulunmayı reddederek, gidişatın nasıl evrileceğini görmeleri gerektiğini belirtmiştir. Duruma göre faiz indiriminin uygun olabileceği durumlar olduğu gibi, olmayacağı durumların da olduğunu ifade etmiştir.
- Geçmişteki Kararlar: Powell, geçen yıl faiz indirimlerine başlamakta "biraz geç" kalmış olabileceklerini ima etmiştir, ancak Eylül ayındaki yarım puanlık indirimin ekonomideki bozulmayı önlemek için önleyici bir adım olduğunu daha önce reddetmişti.
- Fed Yetkililerinin Yorumları: Bazı Fed yetkilileri, özellikle büyük tarifelerin geri gelmesi durumunda iş piyasasında ciddi bir bozulma görülmesi halinde daha erken faiz indirimleri bekleyebileceklerini dile getirmişlerdir (örn. Fed Yöneticisi Christopher Waller).
5. Fed'in Bağımsızlığı ve Siyasetle İlişkisi:
- Ana Gerçek: Fed Başkanı Powell, central bank'ın siyasetten bağımsızlığını vurgulamıştır.
- Powell'ın Açıklaması: Powell, hiçbir zaman herhangi bir başkanla görüşme talep etmediğini ve asla etmeyeceğini belirtmiştir. Bunun bir Fed başkanının yapacağı bir şey olmadığını söylemiştir.
- Trump'ın Eleştirileri: Başkan Trump'ın Fed ve Powell'a yönelik eleştirileri ve faiz oranlarını düşürme talepleri belgelenmiştir. Trump daha önce Powell'ı "büyük bir kaybeden" olarak nitelendirmiş ancak daha sonra görevden alma girişiminden vazgeçtiğini belirtmiştir. Powell'ın görev süresi Mayıs 2026'da sona ermektedir.
6. Piyasa Reaksiyonları:
- İlk Reaksiyon: Fed'in faizleri sabit tutma kararının açıklanmasının ardından ABD borsaları ilk başta düşüş yaşamış, ancak Powell'ın açıklamalarının ardından yükseliş göstermiştir.
- Belirsizliğin Etkisi: Piyasa katılımcıları, özellikle tarifelerin ekonomik etkilerine ilişkin belirsizlik nedeniyle Powell'ın açıklamalarına karşı "aşırı duyarlı" davranmışlardır.
- Uzman Yorumları: Analistler, Fed'in tarife fırtınasının "sert ekonomik verilere" yansımasını bekleyerek bekle-gör modunda olduğunu belirtmişlerdir. Tarifelerin getirdiği belirsizliğin Fed'i kısıtladığı yorumları yapılmıştır.
7. Küresel Merkez Bankası Eylemleri:
- Farklılaşan Yollar: Bir yıl öncesine kadar birçok merkez bankası Fed ile benzer adımlar atarken, son zamanlarda farklı yollara sapmıştır.
- Örnekler: Avrupa Merkez Bankası (ECB) ve Çin Halk Bankası (PBOC) bu yıl faiz oranlarını düşürmüşlerdir. Bu indirimlerin bir kısmı, tarife politikasındaki belirsizliğin ve yüksek tarifelerin işletmeler üzerindeki etkilerine karşı koymak amacıyla yapılmıştır. İngiltere Merkez Bankası'nın da faiz indirimine gitmesi beklenmektedir. Japonya Merkez Bankası ise faizleri sabit tutmuştur.
8. İş Piyasası Durumu:
- Şimdilik Etkilenmiyor: Tarifeler şu ana kadar iş piyasasını belirgin şekilde etkilememiştir. Nisan ayında işsizlik oranı %4.2'de sabit kalmış ve istihdam artışı güçlü seyretmiştir.
- Gelecek Endişeleri: Ancak, Trump'ın ticaret savaşını sürdürmesi durumunda işsizlik oranının artabileceği endişesi bulunmaktadır. Karşı tarifelerin Amerikan işletmeleri için maliyetleri artırması ve karlarını azaltması, işten çıkarmalara yol açabilir.
9. Hazine Sekreteri Bessent'in Açıklamaları:
- Tarife Pozisyonu: Hazine Sekreteri Scott Bessent, Çin ile yapılacak ticaret görüşmelerinde %145'lik tarifeyi düşürmeyi düşünmediklerini belirtmiştir.
- Ticaret Görüşmeleri: Bessent, Çin ile yapılacak görüşmelerin "gerilimi azaltmaya" odaklanacağını söylemiştir. Diğer ticaret anlaşmalarının da bazıları "oldukça ileri" aşamada olsa da, detayları paylaşmanın ABD çıkarlarına zarar vereceğini belirtmiştir.
Önemli Alıntılar:
- Jerome Powell: "Şu anda yapılması gereken doğru şeyin beklemek ve işlerin nasıl geliştiğini görmek olduğunu düşünüyoruz. Çok fazla belirsizlik var."
- Jerome Powell: "Şimdiye kadar açıklanan tarife artışları beklenenden belirgin şekilde daha büyük oldu."
- Jerome Powell: "Açıklanan büyük tarife artışları devam ederse, enflasyonda bir artışa, ekonomik büyümede bir yavaşlamaya ve işsizlikte bir artışa yol açmaları muhtemeldir."
- FOMC Bildirisi: "Komite, çifte yetkisinin her iki tarafındaki risklere dikkatlidir ve daha yüksek işsizlik ve daha yüksek enflasyon risklerinin arttığını değerlendirmektedir."
- Christopher Waller (Fed Yöneticisi): "Büyük tarifeler özellikle geri gelirse, daha fazla işten çıkarma görmeye başlayabileceğinizi, işsizlik oranında bir artış olabileceğini görmek beni şaşırtmaz."
Özet:
Fed, Başkan Trump'ın tarife politikalarının neden olduğu önemli belirsizlik ve potansiyel olumsuz ekonomik etkiler nedeniyle faiz oranlarını sabit tutma kararı almıştır. Artan stagflasyon riskleri (yüksek enflasyon ve yavaşlayan büyüme) endişe kaynağıdır. Fed, tarife politikasının ekonomi üzerindeki etkilerini daha iyi anlamak için veri odaklı bir yaklaşım benimsemektedir ve gelecekteki para politikası adımları, özellikle faiz indirimleri, bu belirsizliğin nasıl çözüleceğine bağlı olacaktır. Fed, siyasi baskılardan bağımsız hareket etme taahhüdünü sürdürmektedir. Piyasa, tarife gelişmelerine ve Fed'in açıklamalarına karşı hassastır.
Bu brifing belgesi, sağlanan kaynaklardaki ana noktaları ve en önemli bilgileri özetlemektedir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder