Amerika Birleşik Devletleri Ekonomik Politika Belirsizlik Endeksi (USEPUINDXD), CBOE Volatilite Endeksi: VIX (VIXCLS) ve ABD Normal Tüm Formülasyonlar Benzin Fiyatı (GASREGW) olmak üzere üç farklı aylık zaman serisi içermektedir. Her üç seri için de Mayıs 2025 verisi kaynaklarda yer almamaktadır Bu nedenle, son veri olarak Nisan 2025 değeri kullanılmıştır.
Aşağıda her bir seri için istenen betimleyici istatistikler sunulmuştur:
1. Amerika Birleşik Devletleri Ekonomik Politika Belirsizlik Endeksi (USEPUINDXD)
•
Bu endeks, Ocak 2020'den Nisan 2025'e kadar (toplam 64 veri noktası) olan dönemi kapsamaktadır.
•
Ortalama (Mean): 197.77
•
Minimum (Min): 86.6 (Haziran 2024)
•
Maksimum (Max): 560.3 (Nisan 2025) (Sağlanan veri aralığındaki en yüksek değerdir. Kaynaklara göre Nisan 2020 değeri 555.32 idi.)
•
Son veri (Nisan 2025: 560.3) ile bir önceki veri (Mart 2025: 503.67) arasındaki fark: 56.63. Bu, %11.24'lük bir artışa işaret etmektedir.
•
Son 6 aylık değişim fark (Nisan 2025: 560.3 - Ekim 2024: 117.27): 443.03. Bu, %377.78'lik kayda değer bir artışı göstermektedir.
•
Son 1 yıllık değişim fark (Nisan 2025: 560.3 - Nisan 2024: 119.9): 440.4. Bu, %367.31'lik çok güçlü bir artışı yansıtmaktadır.
•
Son çeyreklik değişim fark (Nisan 2025: 560.3 - Ocak 2025: 252.38): 307.92. Bu, %122.01'lik önemli bir artışa karşılık gelmektedir.
•
Trend yorumu: Endeks, 2020'nin başlarında çok yüksek bir zirve görmüş, ardından genellikle daha düşük seviyelerde dalgalanmıştır. Ancak, 2024 sonlarından itibaren 2025'in başlarına kadar belirgin ve keskin bir artış eğilimi gözlenmektedir, bu da son dönemde ekonomik politika belirsizliğinin önemli ölçüde arttığına işaret etmektedir.
2. CBOE Volatilite Endeksi: VIX (VIXCLS)
•
Bu endeks, Ocak 2020'den Nisan 2025'e kadar olan dönemi kapsamaktadır (toplam 64 veri noktası).
•
Ortalama (Mean): 21.04
•
Minimum (Min): 12.67 (Haziran 2024)
•
Maksimum (Max): 57.74 (Mart 2020)
•
Son veri (Nisan 2025: 31.97) ile bir önceki veri (Mart 2025: 21.84) arasındaki fark: 10.13. Bu, %46.38'lik belirgin bir artışa işaret etmektedir.
•
Son 6 aylık değişim fark (Nisan 2025: 31.97 - Ekim 2024: 19.96): 12.01. Bu, %60.17'lik önemli bir artışı göstermektedir.
•
Son 1 yıllık değişim fark (Nisan 2025: 31.97 - Nisan 2024: 16.14): 15.83. Bu, %98.08'lik neredeyse iki katına çıkan bir artışı yansıtmaktadır.
•
Son çeyreklik değişim fark (Nisan 2025: 31.97 - Ocak 2025: 16.76): 15.21. Bu, %90.75'lik kayda değer bir artışa karşılık gelmektedir.
•
Trend yorumu: VIX endeksi, 2020'nin başlarında yüksek bir zirve yapmıştır. Ardından, genellikle daha düşük seviyelerde ve daha az dalgalı bir seyir izlemiştir. Ancak, 2024 sonu ve 2025 başından itibaren belirgin bir yükseliş trendine girmiş, bu da piyasa volatilitesinin arttığını göstermektedir, ancak henüz 2020 başındaki zirve seviyelerine ulaşmamıştır.
3. ABD Normal Tüm Formülasyonlar Benzin Fiyatı (GASREGW)
•
Bu seri, Ağustos 2020'den Nisan 2025'e kadar olan dönemi kapsamaktadır (toplam 57 veri noktası).
•
Ortalama (Mean): 3.28 $
•
Minimum (Min): 2.108 $ (Kasım 2020)
•
Maksimum (Max): 4.929 $ (Haziran 2022)
•
Son veri (Nisan 2025: 3.171 $) ile bir önceki veri (Mart 2025: 3.096 $) arasındaki fark: 0.075 $. Bu, %2.42'lik bir artışa işaret etmektedir.
•
Son 6 aylık değişim fark (Nisan 2025: 3.171 $ - Ekim 2024: 3.137 $): 0.034 $. Bu, %1.08'lik hafif bir artışı göstermektedir.
•
Son 1 yıllık değişim fark (Nisan 2025: 3.171 $ - Nisan 2024: 3.611 $): -0.44 $. Bu, %-12.18'lik belirgin bir düşüşü yansıtmaktadır.
•
Son çeyreklik değişim fark (Nisan 2025: 3.171 $ - Ocak 2025: 3.076 $): 0.095 $. Bu, %3.09'luk orta düzeyde bir artışa karşılık gelmektedir.
•
Trend yorumu: Benzin fiyatları, veri setinin başladığı Ağustos 2020'den sonra önemli bir yükseliş göstermiş ve Haziran 2022'de zirveye ulaşmıştır. Zirveden sonra bir düşüş yaşanmış, ardından fiyatlar belirli bir aralıkta dalgalanmıştır. Son bir yıllık eğilim düşüş yönündedir, ancak son aylarda nispeten stabil kalmış veya hafif artış göstermiştir. Genel olarak, 2022 zirvesine göre daha düşük seviyelerde seyretmektedir.
Amerika Birleşik Devletleri Ekonomik Politika Belirsizlik Endeksi (USEPUINDXD), CBOE Volatilite Endeksi: VIX (VIXCLS) ve ABD Normal Tüm Formülasyonlar Benzin Fiyatı (GASREGW) aylık zaman serilerine odaklanmaktadır.
1. Amerika Birleşik Devletleri Ekonomik Politika Belirsizlik Endeksi (USEPUINDXD)
•
Bu endeks, ABD'de ekonomik politika alanındaki belirsizliği ölçmektedir. Analiz dönemi Ocak 2020'den Nisan 2025'e kadar uzanmaktadır.
•
Ortalama değer 197.77 iken, veri setindeki en düşük değer Haziran 2024'te 86.6 olarak görülmüş, en yüksek değer ise Nisan 2025'te 560.3 ile son veri noktasında kaydedilmiştir. Bu, serinin kendi tarihsel aralığındaki en yüksek seviyelerden birinde bulunduğunu göstermektedir (Daha önceki bir zirve Nisan 2020'de 555.32 idi).
•
Son döneme ait değişimler oldukça dikkat çekicidir:
◦
Nisan 2025'te, bir önceki aya (Mart 2025) göre %11.24'lük bir artış yaşanmıştır.
◦
Son 6 aylık değişim %377.78 gibi dramatik bir artışı işaret etmektedir.
◦
Son 1 yıllık değişim ise %367.31'lik çok güçlü bir yükselişi yansıtmaktadır.
◦
Son çeyreklik değişim de %122.01 ile belirgin bir artışa işaret etmektedir.
•
Trend Yorumu: Endeks, 2020'nin başlarında COVID-19 pandemisinin etkisiyle çok yüksek bir zirve görmüş, ardından genellikle daha düşük ve dalgalı bir seyir izlemiştir. Ancak, 2024'ün sonlarından itibaren başlayıp 2025'in ilk çeyreğinde hızlanan bir ivmeyle endeks keskin bir yükseliş trendine girmiştir. Özellikle son 6 ay ve 1 yıllık değişim oranlarının bu denli yüksek olması, ABD'deki ekonomik politika belirsizliğinin çok kısa bir süre içinde rekor seviyelere yakın (hatta Nisan 2025'teki 560.3 değeriyle analiz döneminin en yüksek seviyesinde) ve olağanüstü derecede arttığını net bir şekilde ortaya koymaktadır. Bu artış, politika yapıcılar veya dışsal şoklarla ilgili artan endişelere işaret edebilir.
2. CBOE Volatilite Endeksi: VIX (VIXCLS)
•
VIX Endeksi, piyasaların gelecekteki 30 gün için beklediği oynaklığı (volatiliteyi) ölçen önemli bir barometredir. Bu veri serisi de Ocak 2020'den Nisan 2025'e kadar olan dönemi kapsamaktadır.
•
Endeksin ortalaması 21.04 seviyesindedir. En düşük değeri Haziran 2024'te 12.67, en yüksek değeri ise Mart 2020'de 57.74 olarak gözlemlenmiştir.
•
Son dönemdeki değişimler volatilite beklentisinde belirgin bir artış olduğunu göstermektedir:
◦
Nisan 2025'te, Mart 2025'e kıyasla %46.38'lik keskin bir artış olmuştur.
◦
Son 6 aylık değişim %60.17'lik önemli bir artışı yansıtmaktadır.
◦
Son 1 yıllık değişim ise %98.08 ile neredeyse iki katına çıkan bir artışa işaret etmektedir.
◦
Son çeyreklik değişim de %90.75 ile kayda değer bir yükselişi göstermektedir.
•
Trend Yorumu: VIX, Mart 2020'de pandemi başlangıcındaki panikle rekor seviyeye ulaşmış, ardından büyük ölçüde düşüş eğilimine girerek ortalama veya ortalama altı seviyelerde dalgalanmıştır. Haziran 2024'te en düşük değerini gördükten sonra, 2024 sonu ve 2025 başından itibaren belirgin ve güçlü bir yükseliş trendine girmiştir. Mevcut seviye (Nisan 2025: 31.97) ortalamanın üzerinde olup piyasada artan bir belirsizlik ve risk algısına işaret etse de, henüz 2020 başındaki aşırı zirve seviyelerine ulaşmamıştır. Ancak, özellikle son bir yıldaki %98'e varan artış, piyasa katılımcılarının geleceğe yönelik oynaklık beklentilerinin çok hızlı bir şekilde arttığını ve yükseliş trendinin dikleştiğini vurgulamaktadır.
3. ABD Normal Tüm Formülasyonlar Benzin Fiyatı (GASREGW)
•
Bu seri, ABD'deki normal benzin fiyatlarını aylık bazda göstermektedir. Veri serisi Ağustos 2020'den Nisan 2025'e kadar uzanmaktadır.
•
Ortalama fiyat 3.28 $ olarak hesaplanmıştır. En düşük fiyat Kasım 2020'de 2.108 $, en yüksek fiyat ise Haziran 2022'de 4.929 $ ile enerji fiyatlarındaki küresel artışın zirvesinde görülmüştür.
•
Son dönemdeki değişimler, önceki serilere kıyasla daha mütevazı ve karmaşıktır:
◦
Nisan 2025'te, Mart 2025'e göre %2.42'lik hafif bir artış kaydedilmiştir.
◦
Son 6 aylık değişim sadece %1.08'lik minimal bir artışı göstermektedir.
◦
Son çeyreklik değişim %3.09 ile orta düzeyde bir artışa işaret etmektedir.
◦
Ancak, son 1 yıllık değişim -%12.18 gibi belirgin bir düşüşü yansıtmaktadır.
•
Trend Yorumu: Benzin fiyatları, veri setinin başladığı Ağustos 2020'den sonra hızla yükselmiş ve Haziran 2022'de tarihi bir zirveye ulaşmıştır. Bu zirvenin ardından önemli bir düşüş yaşanmış ve fiyatlar dalgalı bir seyir izlemiştir. Son bir yıllık dönemde genel trend belirgin bir düşüş yönündedir. Ancak, son 6 ay, çeyrek ve ay bazındaki küçük pozitif değişimler, fiyatlardaki düşüşün durduğunu ve yakın dönemde hafif bir toparlanma veya stabilizasyon eğilimi olduğunu göstermektedir. Genel olarak, fiyatlar 2022'deki zirve seviyelerinin oldukça altında seyretmeye devam etmektedir.
Özetle, USEPUINDXD ve VIX endeksleri, özellikle son bir yılda, çok güçlü bir şekilde yükselen trendler sergilemekte olup, bu da hem ekonomik politika belirsizliğinde hem de piyasa volatilitesi beklentilerinde ciddi bir artışa işaret etmektedir. Benzin fiyatları ise uzun vadeli (1 yıl) düşüş trendinde olsa da, kısa vadede (son 6 ay, çeyrek, ay) stabilizasyon veya hafif artış eğilimi göstermiştir, ancak hala geçmiş zirvelerin oldukça altındadır.
Mevcut Verilerden Elde Edilen Temel Gözlemler (Nisan 2025 Son Veri Noktası İtibarıyla):
1.
Ekonomik Politika Belirsizliği (USEPUINDXD): Kaynaklara göre, ABD Ekonomik Politika Belirsizlik Endeksi, özellikle 2024 sonundan 2025 Nisan ayına kadar olan dönemde çok keskin bir artış sergilemiştir. Nisan 2025 değeri (560.3), analiz edilen dönemdeki en yüksek değerlerden biridir ve önceki aya göre %11.24, son 6 aya göre %377.78, son 1 yıla göre ise %367.31 gibi olağanüstü artışlar göstermektedir [Conversation History].
2.
Piyasa Volatilitesi (VIXCLS): CBOE Volatilite Endeksi (VIX) de benzer şekilde, özellikle 2024 ortalarındaki dip seviyelerinden sonra belirgin bir yükseliş trendine girmiştir. Nisan 2025 değeri (31.97), Mart 2025'e göre %46.38, son 1 yıla göre ise %98.08 gibi çok güçlü artışları yansıtmaktadır [Conversation History]. Bu seviye, COVID-19 pandemisinin başlangıcındaki aşırı zirvenin altında olsa da, ortalamanın oldukça üzerindedir [Conversation History].
3.
Benzin Fiyatları (GASREGW): ABD Normal Tüm Formülasyonlar Benzin Fiyatı, Haziran 2022'deki zirveden sonra genel olarak düşüş trendinde olmuş ve son bir yılda belirgin bir düşüş (-%12.18) kaydetmiştir. Ancak, son aylarda (Nisan 2025 değeri 3.171) hafif bir toparlanma veya stabilizasyon eğilimi gözlemlenmektedir (son 6 ayda %1.08, son çeyrekte %3.09 artış) [Conversation History]. Fiyatlar hala 2022 zirvesinin oldukça altındadır [Conversation History].
Politika Çıkarımları ve Değerlendirme Alanları (Mevcut Veri Sınırlamalarıyla):
Bu verilere dayanarak, politika yapıcılar için ortaya çıkan temel değerlendirme alanları şunlardır:
1.
Artan Belirsizlik ve Volatilite Yönetimi:
◦
Gözlem: USEPUINDXD ve VIX'teki keskin ve eş zamanlı yükselişler, ekonomik ortamda algılanan risk ve belirsizliğin hızla arttığını göstermektedir [Conversation History]. Yüksek belirsizlik, hanehalklarının ve firmaların harcama ve yatırım kararlarını ertelemesine, finansal piyasalarda istikrarsızlığa ve dolayısıyla ekonomik büyüme üzerinde olumsuz baskıya yol açabilir.
◦
Değerlendirme Alanı: Politika yapıcıların, bu artan belirsizliğin ve volatilitenin kaynaklarını anlamaları kritik önem taşımaktadır. Kaynaklarımızın bu nedenleri açıklamadığını unutmamakla birlikte, bu durum dışsal şoklardan (jeopolitik olaylar), iç politika gelişmelerinden, para veya maliye politikasıyla ilgili belirsizliklerden kaynaklanıyor olabilir. Politika yapıcılar, iletişimlerini güçlendirerek, öngörülebilirliği artırmaya yönelik adımlar atarak veya potansiyel şoklara karşı ekonominin direncini artıracak yapısal önlemleri değerlendirerek belirsizliği azaltmaya yönelik stratejiler düşünebilirler. Finansal piyasaların istikrarını korumak da önemli bir politika hedefi haline gelebilir.
2.
Enflasyon Dinamikleri ve Enerji Fiyatlarının Rolü:
◦
Gözlem: Benzin fiyatlarındaki bir yıllık düşüş trendinin ardından, son aylarda hafif bir artış eğiliminin başlaması [Conversation History], enerji fiyatlarının enflasyon üzerindeki etkisinin tekrar izlenmesi gerektiğini göstermektedir. Benzin fiyatları, doğrudan tüketici harcamalarını ve enflasyon beklentilerini etkileyen önemli bir kalemdir.
◦
Değerlendirme Alanı: Para politikası yapıcıları (örneğin, merkez bankası), bu küçük artışın geçici mi yoksa daha geniş enerji veya emtia piyasasındaki bir değişikliğin yansıması mı olduğunu değerlendirmelidir. Fiyat istikrarı hedefi doğrultusunda, enerji fiyatlarındaki olası bir yükselişin genel enflasyon üzerindeki etkileri ve bunun para politikası duruşu üzerindeki potansiyel çıkarımları yakından takip edilmelidir.
3.
Risklerin Potansiyel Etkileşimi:
◦
Gözlem: Yüksek ekonomik politika belirsizliği ve artan piyasa volatilitesinin, enerji fiyatlarındaki olası yükselişle birleşmesi (eğer yükseliş devam ederse), ekonomideki aşağı yönlü riskleri artırabilir.
◦
Değerlendirme Alanı: Politika yapıcılar, bu farklı endekslerde gözlemlenen eğilimlerin birbirini nasıl etkileyebileceğini ve ekonominin genel sağlığı üzerindeki kümülatif etkilerini değerlendirmelidir. Örneğin, artan belirsizlik ortamında yüksek enerji fiyatları, tüketici güvenini ve harcamalarını daha fazla baskı altına alabilir. Bu durum, politika tepkilerinin formüle edilmesinde dikkate alınması gereken bir faktördür.
Sınırlamalar ve Ek Bilgi İhtiyacı:
Vurgulamak gerekir ki, bu değerlendirmeler sadece sağlanan üç zaman serisindeki gözlemlenen trendlere dayanmaktadır [Conversation History]. Gerçek ve somut politika önerileri sunmak için şu bilgilere ihtiyaç vardır:
•
Nedensellik Analizi: USEPUINDXD ve VIX'teki artışların altında yatan spesifik nedenler nedir? Bu nedenler politika yapıcıların kontrolünde midir? [Conversation History'deki sınırlamamız]
•
Gelecek Tahminleri: Bu trendlerin kısa, orta ve uzun vadede nasıl seyretmesi bekleniyor? [Conversation History'deki sınırlamamız]
•
Diğer Ekonomik Göstergeler: İstihdam, büyüme, genel enflasyon, tüketici güveni gibi diğer temel ekonomik göstergelerin mevcut durumu ve beklentileri.
•
Politika Alanı: Mevcut para ve maliye politikasının duruşu, politika yapıcıların hedefleri ve kullanabilecekleri araçlar.
Sonuç olarak, elimizdeki verilere göre, ABD ekonomisi için en belirgin ve acil politika değerlendirme alanı, ekonomik politika belirsizliği ve piyasa volatilitesindeki endişe verici derecede hızlı yükseliştir. Politika yapıcılar, bu trendin altında yatan nedenleri araştırmalı ve şeffaf iletişim ve öngörülebilirlik yoluyla belirsizliği azaltma yollarını aktif olarak değerlendirmelidir. Enerji fiyatlarındaki son hafif toparlanma da enflasyon dinamikleri açısından yakından izlenmesi gereken bir faktördür.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder