ABD Merkez Bankası (Fed) Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC), 7 Mayıs 2025 tarihli toplantısında politika faizini beklentiler doğrultusunda %4.25 - %4.50 aralığında sabit tutmuştur.
Bu karar, piyasa tarafından büyük ölçüde tahmin edilmiş olsa da, Fed'in mevcut ekonomik tabloda karşı karşıya olduğu karmaşık ve çelişkili durumu yansıtmaktadır.
FOMC bildirisinde ekonomik görünüme ilişkin belirsizliğin arttığı ve "daha yüksek işsizlik ve daha yüksek enflasyon risklerinin arttığı" belirtilmiştir.
Bu, Fed'in ne enflasyonla mücadelede tam olarak başarılı olabildiğini ne de ekonomik büyümeyi güvence altına alabildiğini göstermektedir. Faizlerin sabit tutulması, Fed'in geçmiş agresif sıkılaştırmanın (faiz artışları ve bilanço küçültme) gecikmeli etkilerini gözlemlemek için bir "bekle ve gör" stratejisi benimsediğine işaret etmektedir. Ancak bu durum, stagflasyon ve resesyon risklerini canlı tutmaktadır.
2. Ana Temalar ve Önemli Fikirler/Gerçekler
- Faiz Kararı ve Belirsizlik: Fed, faiz oranını %4.25 - %4.50 aralığında sabit tutmuştur. Bu karar, "ekonomik görünüme ilişkin belirsizliğin daha da arttığı" ve "daha yüksek işsizlik ve daha yüksek enflasyon risklerinin arttığı" bir ortamda alınmıştır. Bu ifade, Fed'in politikalarının gelecekteki yönü konusunda net bir patikaya sahip olmadığını ve veri odaklı bir yaklaşım benimsemek zorunda kaldığını göstermektedir.
- Çelişkili Ekonomik Veriler: Kararın ardında yatan temel neden, birbiriyle çelişen ekonomik göstergelerdir:
- İşgücü Piyasası: Fed işgücü piyasasının "sağlam kaldığını" ve işsizlik oranının (%4.2) "düşük bir seviyede stabilize olduğunu" belirtmektedir. Ancak kaynak, istihdam artış hızının yavaşladığını (Nisan 2025'te 177 bin artış), işsizlik oranının hafif yükseliş trendinde olduğunu ve işsizlik sigortası başvuruları ile imalat sektörü çalışma saatleri gibi diğer göstergelerin soğumaya işaret ettiğini vurgulamaktadır. Yazarın görüşü, işgücü piyasası sağlamlığını yitirmeye başladığı yönündedir.
- Enflasyon: Fed, enflasyonun "biraz yüksek kalmaya devam ettiğini" kabul etmektedir. Mart 2025 itibarıyla manşet TÜFE %2.41, çekirdek PCE ise %2.65'tir. Kaynak, özellikle çekirdek PCE'deki istikrarlı yukarı yönlü trendin enflasyonun yapışkan olduğunu ve ücret baskılarının devam etmesinin (ortalama saatlik kazanç artışı) endişe yarattığını belirtmektedir. Fed'in %2 hedefinden hala uzak olduğu açıkça ifade edilmektedir.
- Ekonomik Aktivite: Fed bildirisi, "net ihracattaki dalgalanmalar verileri etkilemiş olsa da, son göstergelerin ekonomik aktivitenin sağlam bir hızla genişlemeye devam ettiğini" iddia etmektedir. Ancak, 2025'in ilk çeyreğinde Reel GSYİH'nin yıllıklandırılmış bazda %0.3 daralması, bu iddia ile çelişmektedir. Daralmanın tüketim ve işletme yatırımlarındaki artışa rağmen net ihracat ve muhtemelen stok değişimlerinden kaynaklandığı belirtilmektedir. Yazarın yorumu, temel motorlar çalışsa da genel büyüme görünümünün zayıfladığı ve ilk çeyrek daralmasının bir alarm sinyali olduğu yönündedir.
- Reel Konut Yatırımları: Yüksek faizlerin etkisiyle zayıf kalmaya devam etmektedir.
- Bekle ve Gör Stratejisi: Fed'in faizleri sabit tutma kararı, agresif sıkılaştırmanın (faiz artışları ve bilanço küçültme) gecikmeli etkilerini izleme amacını taşımaktadır. Bilanço küçültme süreci devam etmektedir. Fed, gelecekteki adımlarını tamamen "gelen verilere, gelişen görünüme ve risk dengesine" bağlamaktadır. Enflasyonda kalıcı bir düşüş görmeden faiz indirimi yapmayacakları, ancak işgücü piyasasında keskin bir bozulma yaşanırsa hızla politika değiştirebilecekleri belirtilmektedir.
- Olası Sonuçlar ve Riskler:Stagflasyon Riski: Fed'in belirttiği "daha yüksek işsizlik ve daha yüksek enflasyon risklerinin arttığı" durum, stagflasyon (yüksek enflasyon ve ekonomik durgunluk/işsizlik artışı) senaryosunun somut bir risk haline geldiğini göstermektedir.
- Sert İniş (Resesyon) Riski: Yüksek faizlerin uzun süre korunması ekonomik aktiviteyi baskılamaya devam edecektir. Konut sektöründeki zayıflık devam ederken, tüketim ve işletme yatırımlarında belirgin bir yavaşlama yaşanması durumunda ekonomi resesyona sürüklenebilir. İlk çeyrek GSYİH daralması bu riski güçlendirmektedir.
- Enflasyonun Yapışkanlığı: Faizlerin sabit tutulması enflasyonun hızlı düşmesini garanti etmez. Talep güçlü kalırsa, işgücü piyasası yeterince soğumazsa veya arz şokları yaşanırsa enflasyon yüksek kalmaya devam edebilir.
- Finansal İstikrar Riskleri: Yüksek faiz ortamı, bankacılık sistemi (özellikle bölgesel bankalar ve ticari gayrimenkul kredileri) üzerinde baskı yaratmaya devam etmektedir.
- Geçmiş Krizlerle Bağlam: Mevcut durum, 1970'lerdeki stagflasyon dönemiyle yüksek enflasyon ve yavaşlayan büyüme/artan işsizlik riskleri açısından benzerlikler taşımaktadır. Fed, o dönemdeki hatayı tekrarlamamak konusunda kararlı görünse de, bu resesyon riskini artırmaktadır. Büyük Buhran ve 2008 Krizi'nden farklı özelliklere sahiptir (şu an için kitlesel işsizlik/deflasyon riski veya bankacılık sisteminin çöküşü söz konusu değildir).
- Yazarın Görüşü: Yazar, Fed'in çok zor bir durumda olduğunu ve "bekle ve gör" stratejisinin en mantıklı hamle olsa da risklerin azımsanmaması gerektiğini belirtmektedir. En büyük endişe, çekirdek enflasyonun yapışkan çıkması ve Fed'in enflasyonla mücadele için faizleri ekonomiyi belirgin bir resesyona sokacak kadar uzun süre yüksek tutmak zorunda kalmasıdır. Yazar, Fed'in "hem işsizlik hem enflasyon risklerinin arttığı" değerlendirmesinin yumuşak iniş olasılığının azaldığını ve ekonominin stagflasyon veya sert iniş senaryolarına daha yakın olduğunu teyit ettiğini düşünmektedir.
3. Önemli Alıntılar
- FOMC Bildirisi: "...ekonomik görünüme ilişkin belirsizlik daha da artmış durumda..."
- FOMC Bildirisi: "...Komite, daha yüksek işsizlik ve daha yüksek enflasyon risklerinin arttığını değerlendiriyor."
- Fed'in İşgücü Piyasası Tanımı: "...işgücü piyasasının sağlam kaldığını ve işsizlik oranının düşük bir seviyede stabilize olduğunu..."
- Fed'in Enflasyon Tanımı: "...enflasyonun biraz yüksek kalmaya devam ettiğini..."
- Fed'in Ekonomik Aktivite Tanımı: "...net ihracattaki dalgalanmalar verileri etkilemiş olsa da, son göstergelerin ekonomik aktivitenin sağlam bir hızla genişlemeye devam ettiğini..." (Kaynak bunun Reel GSYİH daralması ile çeliştiğini belirtiyor)
- Yazarın İşgücü Piyasası Görüşü: "Benim görüşüm, Fed'in "sağlam" tanımı hala geçerli olsa da, bu sağlamlığın sınırlarına yaklaşıldığı ve işgücü piyasasının ivme kaybettiği yönünde."
- Yazarın Enflasyon Görüşü: "Açıkça söylemek gerekirse, Fed'in %2'lik enflasyon hedefine ulaşmaktan hala uzağız ve çekirdek enflasyonun yapışkanlığı en büyük sorun."
- Yazarın Ekonomik Aktivite Yorumu: "Benim yorumum şudur ki, Fed'in "sağlam genişleme" ifadesi... genel büyüme görünümünün belirgin şekilde zayıfladığını ve ilk çeyrekteki daralmanın göz ardı edilemeyecek bir alarm sinyali olduğunu gösteriyor."
- Fed Başkanı Powell (Kaynak Atıfı): "...karar vermenin zor olduğu bir süreçteyiz" ve "bekleyip görmek için iyi bir pozisyondayız, acele etmemize gerek yok".
- Yazarın Genel Görüşü: "Açıkça söylemek gerekirse, Fed çok zor bir durumda. Elindeki veriler çelişkili ve geleceğe yönelik yol haritası bulanık."
- Yazarın Endişesi: "...en büyük endişem, çekirdek enflasyonun beklenenden daha yapışkan çıkması ve Fed'in enflasyonla mücadele etmek için faizleri ekonomiyi belirgin bir resesyona sokacak kadar uzun süre yüksek tutmak zorunda kalmasıdır."
4. Sonuç ve Çıkarımlar
Fed, yüksek enflasyon ve yavaşlayan büyüme arasında sıkışmış, zorlu bir denge politikası yürütmektedir. Faizleri sabit tutma kararı, mevcut koşullarda en ihtiyatlı adım olarak görülmekle birlikte, artan belirsizlikleri ve stagflasyon/resesyon risklerini ortadan kaldırmamaktadır. İşgücü piyasasındaki soğuma işaretleri ve ilk çeyrek GSYİH daralması, ekonomik aktivitedeki yavaşlamanın Fed'in düşündüğünden daha belirgin olabileceğini göstermektedir. Çekirdek enflasyonun yapışkanlığı ise Fed'in faiz indirimine gitmesini zorlaştırmaktadır. Gelecek dönem, Fed'in gelen verilere nasıl tepki vereceğine ve politika duruşunu ne zaman ve ne yönde ayarlayacağına bağlı olacaktır. ABD ekonomisi için kritik ve potansiyel olarak çalkantılı bir süreç öngörülmektedir. Yumuşak iniş olasılığı zayıflarken, stagflasyon veya sert iniş senaryoları daha olası görünmektedir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder