ABD Ekonomi ve İşgücü Piyasası Analizi - Mayıs 2025

 ABD Ekonomik Görünümü ve İşgücü Piyasası Dinamikleri

Tarih: 13 Mayıs 2025 Konu: ABD Ekonomik Görünümü, Para Politikası Duruşu ve İşgücü Piyasası Analizi Kaynaklar:

• FOMCpresconf20250129.pdf (FOMC Başkanlık Basın Konferansı Tutanakları - 29 Ocak 2025)
• Tüm notlar 13.05.2025 (ABD Çalışma İstatistikleri Bürosu İşgücü Piyasası Verilerinin İstatistiksel Analizi)
• https://www.federalreserve.gov/monetarypolicy/files/monetary20250507a1.pdf (Federal Reserve Basın Açıklaması - 7 Mayıs 2025)
• Yeni Metin Belgesi.txt (ABD Çalışma İstatistikleri Bürosu İşgücü Piyasası Verileri - Aralık 2000 - Mart 2025)
• 
  

Ana Temalar:

1. Federal Rezerv'in Para Politikası Duruşu ve Beklentileri: Federal Rezerv'in çifte görevi (maksimum istihdam ve fiyat istikrarı) doğrultusunda mevcut para politikası duruşu, enflasyon görünümü ve gelecekteki olası faiz oranı kararlarına ilişkin değerlendirmeleri.
2. Mevcut Ekonomik Durum ve Belirsizlikler: Ekonomik aktivitenin genel seyri, enflasyonun durumu, işgücü piyasası koşulları ve özellikle tarifelerin ekonomik görünüm üzerindeki etkisine yönelik belirsizlikler.
3. ABD İşgücü Piyasası Dinamikleri: Aralık 2000 ile Mart 2025 arasındaki dönemde iş ilanları, işe alımlar, toplam ayrılıklar, istifalar ve işten çıkarmalar gibi temel işgücü piyasası göstergelerinin istatistiksel analizi ve tarihsel eğilimler.
4. 
   

En Önemli Fikirler ve Gerçekler:

Federal Rezerv'in Para Politikası Duruşu ve Beklentileri:

• Federal Rezerv, para politikasını "maksimum istihdam ve yüzde 2 enflasyon oranı hedeflerine ulaşma" çifte görevine göre yönlendirmektedir.
• Son verilere göre, temel PCE (Kişisel Tüketim Harcamaları) fiyatları Mart ayında biten on iki ayda %2,6 artış göstermiştir.
• Yakın vadeli enflasyon beklentileri, hem piyasa hem de anket tabanlı ölçümlerde yükselmiştir. Bu yükselişin temel itici gücü olarak "anket katılımcıları, tüketiciler, işletmeler ve profesyonel tahminciler tarifeleri işaret etmektedir".
• "Önümüzdeki yıl veya daha sonrası için çoğu uzun vadeli beklenti ölçümü yüzde 2 enflasyon hedefimizle tutarlı kalmaktadır."
• Mevcut ekonomik durum göz önüne alındığında, Federal Rezerv faiz oranlarını düşürmek konusunda "bekle ve gör" politikasını benimsemiştir. Başkan Powell, "beklemek ve görmek için iyi bir konumdayız" ifadesini kullanmıştır.
• Para politikası eylemleri, "sadece ekonomik verileri, görünümü, risk dengesini" dikkate alacaktır.
• Komite, 7 Mayıs 2025 tarihinde federal fon oranı hedef aralığını %4-1/4 ila %4-1/2 olarak koruma kararı almıştır. Bu karar oybirliğiyle alınmıştır.
• Federal Rezerv, hazine menkul kıymetleri ve kurum borcu ile kurum ipoteğine dayalı menkul kıymet (MBS) varlıklarının azaltılmasına devam etmektedir.
• Para politikasının uygun duruşunu değerlendirirken, Komite "gelen bilgilerin ekonomik görünüm üzerindeki etkilerini izlemeye devam edecektir". Risklerin hedeflere ulaşmayı engelleyebileceği durumlarda "para politikasının duruşunu gerektiği gibi ayarlamaya hazır olacaktır". Bu değerlendirmeler "işgücü piyasası koşulları, enflasyon baskıları ve enflasyon beklentileri ile finansal ve uluslararası gelişmeler dahil olmak üzere geniş bir bilgi yelpazesini dikkate alacaktır".
• Başkan Powell, Federal Rezerv'in yetki alanının (maksimum istihdam ve fiyat istikrarı) dışında kalan (örneğin iklim değişikliği gibi) konulara genişlemesinin riskli olabileceğini ve bağımsızlığını sorgulatabileceğini belirtmiştir. "Gerçekten yetki alanınızda olmayan şeyler için uğraşırsanız, o zaman neden bağımsızsınız? Bunun çok adil bir soru olduğunu düşünüyorum."
• 
  

Mevcut Ekonomik Durum ve Belirsizlikler:

• "Ekonomik aktivitenin sağlam bir hızda genişlemeye devam ettiğini" gösteren göstergeler bulunmaktadır. Ancak, net ihracattaki dalgalanmalar verileri etkilemiştir.
• "İşsizlik oranı son aylarda düşük bir seviyede istikrar kazanmıştır ve işgücü piyasası koşulları sağlam kalmaktadır."
• "Enflasyon bir miktar yüksek kalmaktadır."
• Ekonomik görünüm üzerindeki belirsizlik "daha da artmıştır".
• Tarifelerin, özellikle kısa vadeli enflasyon beklentileri üzerinde belirgin bir etkiye sahip olduğu düşünülmektedir. Ancak, tarifelerin ölçeği, kapsamı, zamanlaması ve kalıcılığı hakkında "o kadar çok belirsizlik var ki, bilmiyoruz".
• Tarifelerin, enflasyonu mal fiyatlarındaki yükselişin ötesine taşıyıp taşımayacağı belirsizdir.
• Ekonomistler arasında resesyon olasılığına ilişkin beklentiler artmıştır. Faiz oranlarını "yüksek enflasyon riskleri göz önüne alındığında preemptif olarak düşürmenin daha zor" olduğu düşünülmektedir.
• Başkan Powell, yumuşak iniş yolunun hala görülebildiğini belirtmiştir.
• Birinci çeyrek GSYİH verileri karmaşıktır ve gelecekteki yöne dair belirsizlikler barındırmaktadır. Özellikle ithalattaki büyük artışın GSYİH'ye olumsuz katkısı, ikinci çeyrekte tersine dönebilir.
• İşletme ve tüketici duyarlılığı "çok olumsuz" olarak nitelendirilmekle birlikte, bu durumun henüz "gerçek ekonomik verilerde" belirgin bir şekilde ortaya çıkmadığı belirtilmiştir. Tüketiciler hala harcama yapmaya devam etmektedir.
• 
  

ABD İşgücü Piyasası Dinamikleri (Aralık 2000 - Mart 2025):

Sağlanan verilere dayanarak yapılan istatistiksel analizler aşağıdaki gibidir:

Tarım Dışı Toplam İşten Çıkarmalar:

• Gözlem Sayısı: 292
• Ortalama: 1877.45 bin
• Standart Sapma: 1009.00 bin (Mart ve Nisan 2020'deki artış etkili)
• Minimum: 1285 bin (Ekim 2021)
• Maksimum: 12985 bin (Mart 2020 - Pandemi başlangıcı)
• Medyan: 1807.0 bin
• Q1 (%25): 1686.75 bin
• Q3 (%75): 1989.5 bin
• Son Değer (Mart 2025): 1558 bin
• Bir Önceki Değer (Şubat 2025): 1780 bin
• Aylık Fark: -222 bin
• Aylık % Fark: -%12.47
• Yıllık Fark (Mart 2024'e göre): -56 bin
• Yıllık % Fark (Mart 2024'e göre): -%3.47

Tarım Dışı Toplam İstifalar:

• Gözlem Sayısı: 292
• Ortalama: 3435.49 bin
• Standart Sapma: 669.67 bin
• Minimum: 1555 bin (Ağustos 2009)
• Maksimum: 4499 bin (Mart 2022)
• Medyan: 3329.5 bin
• Q1 (%25): 2932.5 bin
• Q3 (%75): 3673.25 bin
• Son Değer (Mart 2025): 3332 bin
• Bir Önceki Değer (Şubat 2025): 3250 bin
• Aylık Fark: +82 bin
• Aylık % Fark: +%2.52
• Yıllık Fark (Mart 2024'e göre): +3 bin
• Yıllık % Fark (Mart 2024'e göre): +%0.09

Tarım Dışı Toplam Ayrılıklar:

• Gözlem Sayısı: 292
• Ortalama: 5456.36 bin
• Standart Sapma: 1040.52 bin
• Minimum: 3884 bin (Ekim 2010)
• Maksimum: 16275 bin (Mart 2020 - Pandemi başlangıcı)
• Medyan: 5197.0 bin
• Q1 (%25): 4700.5 bin
• Q3 (%75): 5668.5 bin
• Son Değer (Mart 2025): 5137 bin
• Bir Önceki Değer (Şubat 2025): 5316 bin
• Aylık Fark: -179 bin
• Aylık % Fark: -%3.37
• Yıllık Fark (Mart 2024'e göre): -131 bin
• Yıllık % Fark (Mart 2024'e göre): -%2.49

Tarım Dışı Toplam İşe Alımlar:

• Gözlem Sayısı: 292
• Ortalama: 5506.00 bin
• Standart Sapma: 638.58 bin
• Minimum: 3639 bin (Haziran 2009)
• Maksimum: 8133 bin (Mayıs 2020)
• Medyan: 5348.5 bin
• Q1 (%25): 4851.0 bin
• Q3 (%75): 6007.75 bin
• Son Değer (Mart 2025): 5411 bin
• Bir Önceki Değer (Şubat 2025): 5370 bin
• Aylık Fark: +41 bin
• Aylık % Fark: +%0.76
• Yıllık Fark (Mart 2024'e göre): -61 bin
• Yıllık % Fark (Mart 2024'e göre): -%1.11

Tarım Dışı Toplam İş İlanları:

• Gözlem Sayısı: 292
• Ortalama: 5837.62 bin
• Standart Sapma: 2240.78 bin (Pandemi sonrası artış etkili)
• Minimum: 2232 bin (Temmuz 2009)
• Maksimum: 12134 bin (Mart 2022)
• Medyan: 5128 bin
• Q1 (%25): 4072.75 bin
• Q3 (%75): 7080.25 bin
• Son Değer (Mart 2025): 7192 bin
• Bir Önceki Değer (Şubat 2025): 7480 bin
• Aylık Fark: -288 bin
• Aylık % Fark: -%3.85
• Yıllık Fark (Mart 2024'e göre): -901 bin
• Yıllık % Fark (Mart 2024'e göre): -%11.13

Veriler Arasındaki Etkileşim:

İşgücü piyasası verileri (iş ilanları, işe alımlar, ayrılıklar, istifalar, işten çıkarmalar) birbiriyle yakından ilişkilidir ve ekonomik döngünün farklı aşamalarını yansıtır:

• Güçlü Ekonomi Dönemleri: Genellikle yüksek iş ilanları ve işe alımlar, düşük işten çıkarmalar ve yüksek istifa oranları (çalışanların iş bulma konusunda güvende olduğunu gösterir) görülür. Pandemi sonrası dönem (2021-2022), bu "çalışan piyasası" dinamiklerinin belirgin olduğu bir örnektir, "Büyük İstifa" bu dönemin bir yansımasıdır.
• Ekonomik Daralma/Resesyon Dönemleri: Bu dönemlerde iş ilanları ve işe alımlar keskin bir düşüş gösterirken, işten çıkarmalar dramatik bir artış yaşar. İstifalar genellikle azalır çünkü iş güvencesi daha önemli hale gelir. 2008-2009 finansal krizi ve COVID-19 pandemisinin başlangıcı (Mart 2020) bu dinamiklerin ekstrem örneklerini sunmuştur.
• Pandemi Sonrası Normalleşme/Soğuma: 2023 ve 2024'te gözlemlendiği gibi, iş ilanları ve işe alımlar yüksek seviyelerde kalmakla birlikte düşüş eğilimi göstermiş, istifalar bir miktar azalmış ve işten çıkarmalarda hafif bir artış yaşanmıştır. Bu, işgücü piyasasının pandemi sonrası aşırı ısınmadan bir miktar soğuduğunu ancak hala görece sağlam olduğunu göstermektedir.
• Toplam Ayrılıklar: İstifalar ve işten çıkarmaların toplamını temsil eden toplam ayrılıklar, işgücü piyasasındaki genel hareketliliği yansıtır. Pandemi başlangıcındaki rekor seviye, o dönemdeki kitlesel işten çıkarmaları açıkça göstermektedir.

Özetle, işgücü piyasası göstergeleri ekonomik sağlığın önemli barometreleridir. İş ilanları gelecekteki işe alım niyetini, işe alımlar ekonominin yeni pozisyonları doldurma yeteneğini, istifalar çalışan güvenini ve işten çıkarmalar ise işveren güvenini ve potansiyel ekonomik zorlukları yansıtır. Bu göstergeler arasındaki etkileşim, ekonominin genel yönü hakkında değerli bilgiler sunar. Federal Rezerv, para politikası kararlarını alırken bu işgücü piyasası verilerini enflasyon, GSYİH ve diğer göstergelerle birlikte dikkate alır.